SHBA- Sulmi i SHBA-së ndaj objekteve bërthamore të Iranit ishte momenti më i dhunshëm i dy mandateve të Donald Trump në detyrë dhe i ngërçit 46-vjeçar midis Shteteve të Bashkuara dhe Republikës Islamike të Iranit. Donald Trump tashmë po luan me idenë e ndryshimit të regjimit në Iran.
Por realiteti nëse sulmet amerikane e kanë shkatërruar programin bërthamor të Iranit dhe pasojat e asaj ofensive janë shumë më të paqarta sesa sugjerojnë pretendimet optimiste të fitores së Donald Trump. Presidenti këmbënguli të dielën (22 qershor) se dëmi në tre objekte bërthamore të goditura nga SHBA-të ishte “monumental” dhe në një postim në mediat sociale ai foli për “sulme të forta dhe precize”.
Bastisjet anembanë botës nga bombarduesit e fshehtë B-2 nga Misuri duke përdorur shpërthime bunkerësh të parët e këtij lloji demonstruan shtrirjen dhe fuqinë unike të ushtrisë amerikane. Nëse sulmi amerikan do të eliminonte programin bërthamor të Iranit ose do ta vononte atë për vite apo edhe dekada, Donald Trump mund të vlerësohej si një trashëgimi suksesi. Nëse fuqia iraniane neutralizohet, Lindja e Mesme mund të transformohet.
Presidenti në thelb është përpjekur ta “bombardojë” Iranin në tryezën e negociatave deri në një heqje dorë të konsiderueshme nga pasurimi i uraniumit. Por është e dyshimtë nëse poshtërimi nga një armik që Teherani e konsideron “Satani i Madh” do ta bindë atë të kërkojë paqe.
Në të njëjtën kohë, po shtohen pyetjet nëse sulmet e fundjavës me të vërtetë “shkatërruan” të gjithë infrastrukturën bërthamore të Iranit, siç pretendon Donald Trump. Dhe presidenti ende nuk ka ndarë informacionet që e bindën se Irani ishte “javë larg” ndërtimit të një arme bërthamore, pavarësisht se agjencitë e inteligjencës amerikane vlerësuan se ende nuk kishte vendosur ta bënte këtë.
Tani është thelbësore të përcaktohet nëse Irani ka shpëtuar material bërthamor të pasuruar apo edhe e ka transportuar atë para sulmeve të SHBA-së. Nëse do të kishte ndodhur, përpjekja e Donald Trump për të eliminuar rrugën e Iranit drejt një arme bërthamore mund të kishte katalizuar në vend të kësaj ndërtimin e një arme bërthamore rudimentare që do ta linte botën një vend shumë më të rrezikshëm.
“Kushdo që thotë se ka ndonjë ide nëse këto bastisje bënë ndonjë gjë tjetër përveçse krijuan një shpërthim të madh dhe shumë pluhur, nuk ka idenë se për çfarë po flet”, tha përfaqësuesi Jim Himes, demokrati më i lartë në Komitetin e Inteligjencës së Dhomës së Përfaqësuesve, për Casey Hunt të CNN në “State of the Union” të dielën (22 qershor).
Ndërkohë, të gjithë presin që Irani të kundërpërgjigjet, me Lindjen e Mesme në gatishmëri për trazira të reja dhe SHBA-në potencialisht në shënjestër. Vendimet e Teheranit do të jenë fatale, thotë analisti i CNNi.
Një rrëshqitje në një tjetër luftë të Lindjes së Mesme, pa fund, nuk mund të shmanget. Por historia tregon se përpjekjet amerikane për të riformësuar rajonin pothuajse gjithmonë dështojnë të shfrytëzojnë praktikat e “tronditjes dhe frikës”. Amir-Saeed Iravani, i dërguari i Republikës Islamike të Iranit në Kombet e Bashkuara, deklaroi dje (22/06) se koha, natyra dhe shkalla e përgjigjes proporcionale të Iranit do të vendosen nga forcat e tij të armatosura.
Pasiguria
Ndërkohë, ka një pasiguri në rritje rreth qëllimeve të presidentit amerikan. Zëvendëspresidenti J. D. Vance ka këmbëngulur se SHBA-të nuk janë në luftë me Iranin dhe as nuk kërkojnë të rrëzojnë udhëheqësit e tij. Por Trump ka ngritur mundësinë e një “misioni të dështuar”, duke pyetur në një postim në Truth Social: “Pse jo ndryshimi i regjimit???”
Situata brenda udhëheqjes së Iranit mbetet e paqartë. Vendi ishte tashmë në një periudhë tranzicioni, ndërsa sundimi i gjatë i Udhëheqësit Suprem, Ajatollah Ali Khamenei, po i afrohet fundit. Megjithatë, çmontimi i fuqisë rajonale të Iranit nga Izraeli, shkatërrimi i përfaqësuesve të tij në Gaza dhe Liban, dhe tani goditja e Amerikës ndaj ambicieve të saj bërthamore, mund të nxisë forca politike të paparashikueshme.
Çdo dobësim i kontrollit të regjimit klerikal nuk ka gjasa të çojë në një lidership më të mirë që do të preferonin SHBA-të dhe Izraeli, dhe që dëshirojnë miliona iranianë më të moderuar. Përkundrazi, trazirat politike mund të sjellin një represion edhe më të madh të brendshëm. Dhe çdo shenjë e shembjes së shtetit në një komb dy herë më të madh se Iraku mund të dërgojë valë tronditëse në të gjithë rajonin dhe botën.
Republikanët kryesorë kanë lavdëruar atë që e shohin si forcën, qartësinë dhe guximin e Trump. Por, pavarësisht lidhjes së tij të thellë me bazën e tij, disa ndikues të fuqishëm të krahut të djathtë kanë frikë se ai mund ta çojë lëvizjen MAGA drejt një rënieje të papritur.
