Komisioni Evropian për Demokraci përmes Ligjit (Komisioni i Venecias) publikoi një raport kritik më 24 tetor 2025, ku theksohet se pezullimi ose përfundimi i mandatit të kryetarëve të bashkive për shkak të ndalimit apo paraburgimit të tyre dëmton autonominë vendore dhe shkel parimet e Kartës Evropiane për Vetëqeverisjen Vendore.
Raporti thotë se ndalimi i kryetarëve të bashkive ka ndikim të dyfishtë: ndikon në të drejtat individuale të kryetarit dhe shtrihen përtej tij, duke dëmtuar të drejtat e zgjedhësve. Zëvendësimi i një kryetari të zgjedhur me një person të emëruar nga qeveria qendrore anashkalon vullnetin e elektoratit dhe përbën shkelje të barazisë demokratike.
Komisioni nënvizon se paraburgimi pengon ndërveprimin publik dhe shprehjen e ideve, duke frenuar aktivitetin politik dhe duke dekurajuar qytetarët të angazhohen në aktivitete politike për shkak të frikës nga hakmarrja. Një situatë e tillë dëmton karakterin përfaqësues të demokracisë vendore, duke privuar përfaqësuesit nga mundësia për të ushtruar mandatin e tyre.
Sipas raportit, demokracia vendore mbështetet mbi integritetin e mandatit zgjedhor dhe çdo ndërhyrje nga qeveria qendrore përbën shkelje të këtyre parimeve. Anulimi i mandatit duhet të jetë një masë e jashtëzakonshme dhe e justifikuar vetëm në raste të rënda, duke respektuar procedurat ligjore dhe duke siguruar kontrolle gjyqësore për të shmangur ndarjen politike të vendimeve.
Raporti thekson se çdo vendim për pezullim duhet të ketë bazë ligjore dhe të kalojë testin e proporcionalitetit, me ndërhyrjen e domosdoshme të gjykatës. Më tej, Komisioni kritikon zëvendësimin e kryetarëve nga qeveria, duke e konsideruar atë një shkelje të Kartës dhe një cenim të garancive demokratike.
Në përfundim, Komisioni i Venecias thekson se demokracia vendore do të mbijetojë vetëm nëse përfaqësuesit e zgjedhur mund të ushtrojnë mandatin e tyre pa pengesa dhe vullneti i zgjedhësve respektohet plotësisht. Çdo ndërhyrje që ndërron procesin zgjedhor me emërime administrative është në kundërshtim me parimet e Kartës Evropiane për Vetëqeverisjen Vendore.
