Një vajzë tre vjeçe bëri një zbulim të jashtëzakonshëm arkeologjik gjatë një shëtitjeje familjare pranë Beit Shemesh muajin e kaluar, duke zbuluar një vulë të lashtë që daton rreth 3,800 vjet më parë.
Ziv Nitzan nga Moshav Ramot Meir u ndesh me objektin e rrallë gjatë shëtitjes me familjen e saj në Tel Azeka në fillim të marsit. “Ne po ecnim përgjatë shtegut dhe më pas Ziv u përkul – dhe nga të gjithë gurët rreth saj, ajo mori këtë gur të veçantë,” tregon Omer Nitzan, motra e Zivit. “Kur ajo e fërkoi atë dhe hoqi rërën prej saj, ne pamë se diçka ishte ndryshe në të. I thirra prindërit e mi që të vinin të shihnin gurin e bukur dhe kuptuam se kishim zbuluar një gjetje arkeologjike! E raportuam menjëherë këtë në Autoritetin e Antikiteteve të Izraelit.”
Familja raportoi menjëherë gjetjen e tyre tek Autoriteti i Antikiteteve të Izraelit (IAA). Semyon Gendler, arkeologu i rrethit për Judenë, përgëzoi Ziv dhe familjen e saj për raportimin e shpejtë dhe i dha asaj një certifikatë vlerësimi për qytetarinë e mirë.
Dr. Daphna Ben-Tor, një eksperte në amuletat dhe vulat e lashta, e identifikoi objektin si një skarabë kananit nga epoka e mesme e bronzit. “Skarabët u përdorën në këtë periudhë si vula dhe si hajmali. Ata u gjetën në varre, në ndërtesa publike dhe në shtëpi private. Ndonjëherë ato mbajnë simbole dhe mesazhe që pasqyrojnë besimet ose statusin fetar.”
Vulat e vogla, të dekoruara në formë skarabi, e kanë origjinën në Egjiptin e lashtë dhe janë projektuar në formën e një brumbulli të plehut. Ky brumbull konsiderohej i shenjtë nga egjiptianët e lashtë dhe simbolizonte jetën e re, pasi krijoi një top pleh në të cilin vendoste vezët e tij, nga i cili doli një jetë e re.
Artifakti u zbulua në Tel Azeka, një vend i rëndësishëm arkeologjik në rajonin Shephelah me dëshmi të kulturave të shumta gjatë historisë. Gërmimet nga studiuesit e Universitetit të Tel Avivit kanë zbuluar gjetje nga mbretëria e Judës, duke përfshirë muret e qytetit dhe instalimet bujqësore. Tel Azeka njihet gjithashtu si fusha e betejës biblike ku Davidi u përball me Goliathin.
“Ne kemi gërmuar këtu për gati 15 vjet dhe gjetjet e gërmimeve tregojnë se gjatë epokës së bronzit të mesëm dhe bronzit të vonë, këtu në Tel Azekah, lulëzoi një nga qytetet më të rëndësishme në Ultësirën e Judesë,” tha profesor Oded Lipschits, drejtor i gërmimeve arkeologjike të Universitetit Aviv në vend. “Skarabi i gjetur nga Ziv i bashkohet një liste të gjatë të gjetjeve egjiptiane dhe kananite të zbuluara këtu, të cilat dëshmojnë për lidhjet e ngushta dhe ndikimet kulturore midis Kanaanit dhe Egjiptit gjatë asaj periudhe.”
Vula e lashtë do të shfaqet në një ekspozitë speciale të Pashkës të organizuar nga IAA në Kampusin Kombëtar për Arkeologjinë e Izraelit në Jerusalem, së bashku me artefakte të tjera nga periudha egjiptiane dhe kananite, shumica e të cilave po prezantohen për herë të parë.
Ministri i Trashëgimisë Amichai Eliyahu vlerësoi zbulimin, duke vënë në dukje: “Vula që Ziv i vogël gjeti gjatë një udhëtimi familjar në Tel Azekah na lidh me një histori madhështore, atë të qytetërimeve të lashta që kanë jetuar në këtë tokë mijëra vjet më parë. Skarabi Ziv i gjetur gjithashtu na kujton se në Tokën e Izraelit, edhe fëmijët mund të jenë pjesë e zbulimit të historisë.”
“Ziv dhe familja e saj meritojnë lëvdata për dorëzimin e gjetjes në Thesaret Kombëtare të shtetit të Izraelit”, thotë Eli Escusido, Drejtore e Autoritetit të Antikiteteve të Izraelit. Falë saj, të gjithë do të mund ta shohin dhe ta shijojnë atë”.
