Një video e re nga BBC me titull “Neanderthal 1: Zbulimi i pabesueshëm që rishkroi historinë” rikthen në vëmendje zbulimin historik të vitit 1856 në Gjermani, kur u gjetën mbetjet e para të Neandertalit. Ky zbulim shënoi një pikë kthese në kuptimin e evolucionit njerëzor, duke e rritur kompleksitetin e tij dhe duke sfiduar konceptin e evolucionit linear.
Mbetjet, të gjetura në Grykën e Neandertalit, përbënin 16 kocka që fillimisht nuk u kuptuan, por shpejt u vërtetua se ishin të një specieje të ndryshme nga Homo sapiens. “Neanderthal 1” u bë gjetja e parë që tregon se paraardhësit tanë e ndanin Europën me specie të tjera njerëzore. Siç thekson videoja, ky zbulim ka implikime të thella, pasi milionë njerëz aktualë mbajnë ende pjesë të gjenomit të Neandertalëve.
Dokumentari sqaron se Neandertalët ishin më të avancuar se sa stereotipi i njerëzve “të egër”. Gjetjet arkeologjike tregojnë se ata kishin organizim shoqëror, jetonin në kushte të vështira dhe përdornin elementë dekorativë, që denoncojnë sjellje simbolike dhe zhvillim kulturor. Analizat gjenetike tregojnë gjithashtu se Neandertalët kishin përshtatje evolucionare të veçanta, sidomos në zhvillimin e trurit.
Një tjetër aspekt i rëndësishëm që theksohet nga BBC është identifikimi i vendit origjinal të gjetjeve pas më shumë se një shekulli. Kjo ka ndihmuar studiuesit të rindërtojnë mjedisin dhe kushte të aktivitetit të Neandertalëve, duke ofruar informacione të reja dhe të vlefshme.
Rëndësia historike e zbulimit kalon përtej thjesht identifikimit të një specieje të re. Ai ndryshoi radikalisht perceptimin tonë për të kaluarën, duke e paraqitur historinë njerëzore si një proces të ndërlikuar me kryqëzime dhe ndërveprime mes specieve. Si përfundim, videoja e BBC-së thekson se ky zbulim sfidon parimin themelor se “njerëzit janë unikë”, duke zbuluar një histori të përbashkët dhe komplekse mes spesieve.















