KANADA- Samiti i G7-ës këtë javë në Kanada do të dominohet nga lufta, por jo një nga ato që liderët botërorë kishin pritur. Në krye të axhendës ishte planifikuar të ishte lufta e Rusisë kundër Ukrainës dhe lufta tarifore e Donald Trump kundër partnerëve tregtarë të Amerikës. Në vend të kësaj, takimi tre-ditor në Malet Shkëmbore të Albertës do të përqendrohet në mënyrë të pashmangshme në luftën në Lindjen e Mesme.
Vendimi i Izraelit për të sulmuar Iranin do t’i detyrojë Grupin e Shtatë fuqive perëndimore të shpenzojnë më pak kohë për çështje të tjera dhe në vend të kësaj të diskutojnë mënyrat e menaxhimit të konfliktit. Ashtu si shumë nga diskutimet e tyre, kjo do të përfshijë Britaninë, Francën, Gjermaninë dhe Italinë, së bashku me Kanadanë dhe Japoninë, që kërkojnë të ndikojnë në Shtetet e Bashkuara.
Edhe pse Izraeli mund t’i ketë nisur këto sulme pa mbështetjen e qartë amerikane, presidenti amerikan është i vetmi udhëheqës me ndikim të vërtetë mbi kryeministrin Benjamin Netanyahu. Udhëheqësit e G7-ës, të cilët pritet të mbërrijnë në Kanada të dielën, i njohin rreziqet globale të sigurisë dhe ekonomisë nëse ky konflikt përshkallëzohet, duke përfshirë edhe vende të tjera, dhe duke rritur çmimet e naftës.
Megjithatë, ata mund të kenë vështirësi në arritjen e një qëndrimi të përbashkët. Disa, si kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar, Keir Starmer, dhe presidenti francez, Emmanuel Macron, kanë bërë thirrje për përmbajtje dhe ulje të tensioneve.
Fshehja e ndarjeve
E gjithë kjo është shumë larg nga ajo që Mark Carney, kryeministri i ri kanadez, kishte planifikuar për bisedimet në vendpushimin e Kananaskis. Ai donte një samit për të shënuar 50-vjetorin e G7-ës, i cili do të shmangte grindjet me Trump. Pjesa më e madhe e axhendës së samitit nuk ishte e diskutueshme. Pati pak përmendje të çështjeve të tilla si ndryshimi i klimës, për të cilat Trump është skeptik. Zyrtarët kanadezë madje vendosën të mos kishin një komunikatë të samitit për të shmangur mosmarrëveshjet tekstuale që dominonin takimin.
Në vend të kësaj, udhëheqësit botërorë do të bien dakord për një numër “deklaratash të shkurtra dhe të orientuara drejt veprimit” që ruajnë konsensusin dhe injorojnë çështjet përçarëse.
Kanadezët e kujtojnë mirë herën e fundit që organizuan një takim të G7 në vitin 2018, kur pati një debat për tarifat tregtare të Donald Trump. Presidenti u largua me nxitim herët dhe, në aeroplanin e kthimit, tërhoqi mbështetjen e tij për komunikatën e samitit pasi pa Justin Trudeau-n, kryeministrin e atëhershëm kanadez, të jepte një konferencë për shtyp që Trump e përshkroi si “shumë të pandershme dhe të dobët”.
Një mbledhje e çuditshme familjare
Poshtë këtij paralajmërimi fshihet një pyetje themelore nëse këto takime vjetore ia vlejnë ende, duke pasur parasysh përbuzjen e qartë të Trump. Ai preferon arritjen e marrëveshjeve dypalëshe më shumë sesa ndërtimin e konsensusit shumëpalësh. Kjo është dalja e parë e tillë e presidentit në skenën botërore që nga inaugurimi i tij dhe gjashtë partnerët e tij do të presin me padurim nëse ai dëshiron të fillojë një luftë apo të duket si burrë shteti.
Max Bergmann, drejtor i Programit për Evropën, Rusinë dhe Euroazinë në Qendrën për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare, tha: “Pyetja tani nuk është aq shumë ‘a është ky një takim i çuditshëm familjar?’ Kjo është pothuajse e dhënë. Mendoj se pyetja është: ‘a është kjo ende një familje?'”
Në këtë samit, ka disa fytyra të reja rreth tryezës si, Sir Keir Starmer, Kancelari Merz i Gjermanisë, z. Ishiba dhe vetë z. Carney. Udhëheqësit më veteranë të G7 – Presidenti Macron dhe Kryeministri Meloni i Italisë – i kanë marrëdhëniet e mira me presidentin e SHBA-së.
Udhëheqës të tjerë që marrin pjesë gjithashtu në samit, nga Meksika, India, Australia, Afrika e Jugut, Koreja e Jugut dhe Brazili, nuk pritet të fillojnë një grindje.
Përballja e Trumpit lidhur me tarifat
Testi më i dukshëm i tensioneve ekzistenciale të G7-ës do të jetë lufta tregtare e Trump. Ky grup i disa prej vendeve më të pasura industriale në botë u krijua në vitet 1970 për të diskutuar krizat ekonomike globale. E megjithatë, tani G7 e gjen veten duke u përballur me tarifa dëmtuese të vendosura nga një prej anëtarëve të saj.
Argumenti që udhëheqësit botërorë do t’i bëjnë Trump është se nëse ai dëshiron që ata ta ndihmojnë të përballet me kërcënimet afatgjata, ekonomike ose të tjera, nga Kina, atëherë nuk ka shumë kuptim që ai të ndëshkojë aleatët e tij. Ata do të duan ta bëjnë të qartë se ekziston një kompromis midis vendosjes së Amerikës në radhë të parë dhe përballjes me Pekinin.
Presioni ndaj Rusisë për Ukrainën
Çelësi i këtij debati do të jetë Ukraina. Presidenti Zelensky do t’i bashkohet diskutimeve të martën. Qëllimi i tij, së bashku me udhëheqës të tjerë, do të jetë të vlerësojë gjendjen aktuale të të menduarit të Presidentit Trump ndaj Rusisë. Aleatët e Ukrainës duan të ushtrojnë më shumë presion mbi Presidentin Putin që të ulet në tryezën e negociatave. Për ta bërë këtë, ata duan ta godasin më fort ekonominë e tij.
Së pari, ata duan të ulin çmimin që pjesa më e madhe e botës paguan për naftën ruse. Ata ranë dakord që në dhjetor 2022 të kufizonin çmimin e naftës bruto ruse në 60 dollarë për fuçi, duke e bërë këtë një kusht për aksesin në portet perëndimore dhe sigurimin e transportit detar dhe portin. Por kjo është bërë më pak efektive nga rënia e çmimeve të energjisë.
Komisioni Evropian dëshiron një limit në 45 dollarë. Ukraina e dëshiron edhe më të ulët, në 30 dollarë. Ajo që nuk është e qartë është se ku është mendimi i Trump për këtë çështje. Disa zyrtarë thonë se aleatët mund të duhet ta ulin limitin pa mbështetjen e SHBA-së.
Së dyti, aleatët perëndimorë të Ukrainës duan gjithashtu një paketë të re të ashpër sanksionesh ekonomike. Komisioni Evropian ka propozuar tashmë një raund të ri sanksionesh që synojnë të ardhurat e energjisë, bankat dhe industrinë ushtarake të Moskës.
Senatorët amerikanë, të udhëhequr nga Lindsay Graham, po shtyjnë përpara gjithashtu sanksione të reja të ashpra që do të vendosnin tarifa të larta për vendet që blejnë naftë të lirë ruse, veçanërisht për Kinën dhe Indinë. Më parë thuhej se G7 ishte një lloj “komiteti drejtues” për botën e lirë. Kjo javë mund të zbulojë nëse ditët e kësaj aleance si drejtuese kanë mbaruar./BBC
