Koment nga Timoni.al
Në një Shqipëri ku distanca mes pasurisë ekstreme dhe varfërisë është në rritje, dhe ku populli jeton me pagë minimale ndërsa disa pak njerëz kontrollojnë miliarda, figura si ajo e Samir Manes përfaqëson më shumë sesa një histori suksesi – përfaqëson simptomën e një sistemi të kalbur, ku politika, korrupsioni dhe kontrolli mbi asetet publike janë kthyer në mjete për përfitime private të pangopura. Në këtë kontekst, përdorimi i rrjeteve sociale nga vetë oligarkët nuk është aspak i pafajshëm apo thjesht pjesë e një “branding-u modern”, por është pjesë e një strategjie të kujdesshme të pastërtimit të figurës dhe rikonstruksionit të realitetit përmes filtrave digjitalë.
Samir Mane, një nga figurat më të pasura dhe më të diskutueshme të tranzicionit shqiptar, po ndërton me kujdes një profil publik në rrjetet sociale, veçanërisht në Instagram, ku herë pas here shfaqet pranë projekteve të ndritshme, iniciativave sociale dhe mbështetjes për kauza që e portretizojnë si një “njeri të mirë dhe të përkushtuar ndaj zhvillimit të vendit”. Por ky profil, që në sipërfaqe ngjan me atë të një vizionari modern, në thelb duket më shumë si një përpjekje e rafinuar për të larë duart nga e kaluara e errët dhe lidhjet me pushtetin që e bënë atë miliarder.
Në një Shqipëri ku pasuria nuk shihet si rezultat i meritës, por si fryt i afërsisë me politikën, përdorimi i rrjeteve sociale nga oligarkë si Mane nuk është thjesht një nevojë për vizibilitet, por një strategji për të menaxhuar reputacionin. Ai përpiqet të imponojë një narrativë të re, ku investimet e tij prezantohen si akte patriotike dhe angazhimet sociale si dëshmi të ndershmërisë së tij. Ndërkohë, pyetjet mbi mënyrën si i përvetësoi asetet strategjike të shtetit, marrëdhëniet e dyshimta me politikanë të të gjitha krahëve dhe përfitimet nga privatizime të dyshimta, heshten nën hijen e postimeve të kuruara mirë.
Kjo është një lojë e rrezikshme me perceptimin publik: sa më shumë të ekspozohet në rrjet, aq më shumë e bën veten të duket i “afërt” dhe “normal”, ndërkohë që pjesa më e madhe e qytetarëve nuk dinë ose nuk kanë mundësi të kërkojnë më thellë mbi historikun real të këtij njeriu që, për shumëkënd, është simboli i pabarazisë, i kapjes së shtetit dhe i gjithçkaje që ka shkuar keq në tranzicionin shqiptar.
Samir Mane nuk po bën thjesht marketing personal — ai po ndërton një mur iluzionesh digjitale për të fshirë çdo gjurmë të së shkuarës që mund të jetë shumë më e errët se çfarë tregon profili i tij në Instagram. Dhe ky është një lajm për t’u shqetësuar, jo për t’u pëlqyer.
Samir Mane ka filluar të shfaqet gjithnjë e më shpesh në Instagram, herë duke mbështetur projekte sociale, herë pranë fëmijëve, shkollave apo investimeve “moderne” që ai i promovon si kontribute për zhvillimin e vendit. Por në thelb, çdo foto, çdo fjalë, çdo buzëqeshje publike është një përpjekje për të zbutur dhe zhvendosur fokusin nga pyetjet reale: Si e nisi këtë perandori? Çfarë lidhjesh kishte në fillim të viteve 1990 me strukturat e pushtetit të vjetër? Si përfitoi asetet më të vlefshme të shtetit shqiptar nën pretekstin e privatizimeve? Dhe pse ende sot, pavarësisht akuzave publike, asnjë institucion nuk ka guxuar t’i shkojë thellë rrënjëve të pasurisë së tij?
Në vend që të sqarojë këto çështje, Mane zgjedh rrugën më të shpejtë: rrjetet sociale. Sepse në epokën e Instagramit, perceptimi ka më shumë peshë se e vërteta. Aty, realiteti nuk është i nevojshëm, mjafton estetika. Ai shfaqet aty jo si një përfitues i privilegjeve të paligjshme, por si një baba i mirë, një qytetar model, një partner zhvillimi. Ndërkohë, në sfond, përmendjet e tij në media për lidhje me pushtetin, për përfshirje në projekte me dyshim transparence, për marrje pronash publike me kontrata të diskutueshme, mbeten si zëra të izoluar në errësirë.
Mane nuk është i vetëm në këtë praktikë. Një sërë biznesmenësh në Ballkan, që pasurinë e tyre e kanë ngritur jo përmes inovacionit, por përmes lidhjeve me politikanët dhe manipulimeve në treg, përdorin të njëjtën metodë: krijojnë një mit digjital të vetes. Nga Turqia në Serbi, nga Rusia në Shqipëri, oligarkët kanë kuptuar fuqinë e imazhit. Por ajo që e bën më shqetësues rasti e Manes është fakti se në Shqipëri ende mungon një narrativë zyrtare për mënyrën si janë ndërtuar këto perandori financiare. Asnjë auditim i pavarur. Asnjë hetim i thelluar. Asnjë përgjegjësi reale.
Ndaj, postimet e Samir Manes në Instagram nuk janë thjesht kronika të një njeriu të pasur. Ato janë pjesë e një procesi shumë më të thellë të manipulimit të realitetit për të ndërtuar një mit të rremë – atë të filantropit dhe investitorit, kur në fakt, historia e tij është ndërtuar mbi heshtjen e institucioneve dhe marrëveshjet në prapaskenë. Për aq kohë sa hetimi nuk shkon pas pasurisë, rrjetet sociale do të shërbejnë si mburojë, dhe publiku do të vijojë të ushqehet me iluzione.
