Analizë nga Timoni.al
Denoncimi i fundit i gazetares Ola Xama mbi baret dhe lokalet e branduara me emrat “CR7” dhe “333” ka ngritur një shqetësim të madh mbi funksionimin e basteve sportive në Shqipëri. Pavarësisht se qeveria ka vendosur që ky aktivitet të lejohet vetëm në formë online dhe vetëm për kompani të licencuara, duket se bastet po vazhdojnë të zhvillohen në të zezë, me mbështetje të heshtur nga institucionet përgjegjëse.
Denoncimi i fundit i gazetares Ola Xama ka rikthyer vëmendjen te një fenomen i njohur në Shqipëri: ekzistenca e basteve të paligjshme nën hundën e institucioneve shtetërore, të cilat ose nuk veprojnë, ose veprojnë selektivisht. Lokalet me markën “CR7” dhe “333” janë shembulli më i fundit i një modeli që përsëritet prej vitesh, ku vendime të bujshme ligjore për mbylljen e basteve bien në ujë përballë fuqisë së interesave të fshehta dhe tolerancës së autoriteteve.
Në vitin 2018, qeveria shqiptare ndaloi të gjitha bastet sportive, me arsyetimin se kishin krijuar një industri problematike për qytetarët dhe ishin të lidhura me krimin e organizuar. Megjithatë, ky vendim nuk e ndaloi vërtet këtë biznes. Bastet sportive vazhduan të funksionojnë në të zezë, të maskuara si “klube sporti” ose të menaxhuara përmes aplikacioneve dhe platformave të fshehta online.
Në 2024, qeveria ndryshoi kursin dhe vendosi të legalizojë sërish bastet, por me kushtin që ato të funksionojnë vetëm online dhe të licencohen në mënyrë transparente. Deri tani, nuk është dhënë asnjë licencë dhe nuk ka ndonjë tregues zyrtar për ekzistencën e një procesi licencimi. Ndërkohë, në Tiranë, lokalet me logot “CR7” dhe “333” po shtohen me shpejtësi, duke krijuar dyshime të forta për një marrëveshje të heshtur midis investitorëve të tyre dhe institucioneve shtetërore.
Këto lokale po shtohen me një ritëm të lartë në Tiranë, duke krijuar një dyshim të fortë se pas tyre qëndrojnë individë me lidhje të fuqishme që u kanë garantuar se do të marrin licencat e nevojshme sapo qeveria të fillojë zyrtarisht procesin e dhënies së tyre.
Dhe ndërsa qytetarët e shohin hapur këtë fenomen, Policia e Shtetit bën sikur nuk ekziston. Në një vend ku polici ndalon dikë për një xham të errët në makinë, por nuk sheh bixhozin që po hapet me banderola të mëdha në mes të qytetit, e vetmja pyetje që mbetet është: Sa paguhen për këtë “verberi”?
Nuk është hera e parë që policia shqiptare është bashkëpunëtore e heshtur në aktivitete të paligjshme. Nga mbrojtja e kultivimit të drogës te lidhjet me trafikantët, tashmë është e qartë se forcat e rendit nuk janë aty për të zbatuar ligjin, por për të mbrojtur ata që kanë fuqinë dhe paratë për të blerë heshtjen e tyre.
Në këtë rast, heshtja e policisë nuk është thjesht neglizhencë, por një akt i hapur korrupsioni. Këto lokale nuk po fshihen, nuk po operojnë në qoshe të errëta. Ato po lulëzojnë në mes të Tiranës, duke dëshmuar se dikush i ka garantuar se nuk do të preken.
Ndërkohë që policia sillet sikur nuk di asgjë, pas këtyre lokaleve qëndrojnë njerëz që kanë marrë premtimin se do të marrin licencën për baste sapo qeveria të hapë procesin. Ata kanë nisur investime, kanë lidhur kontrata dhe kanë paguar për brandimin e dhjetëra pikave në të gjithë qytetin. Kush ua ka garantuar këtë? Kush qëndron pas kësaj skeme?
Policia hesht, shteti bën sikur nuk sheh, dhe bixhozi lulëzon. Kjo nuk është rastësi, por një model i njohur korrupsioni, ku ata që duhet të ndëshkojnë krimin, janë ata që e mbrojnë. Dhe si gjithmonë, e vetmja pyetje që mbetet është: Sa paguhet heshtja e tyre?
Pyetja që lind natyrshëm është: Si ka mundësi që Policia e Shtetit dhe Autoriteti i Mbikëqyrjes së Lojërave të Fatit (AMLF) nuk kanë marrë asnjë masë ndaj këtyre ambienteve, kur ka dyshime të forta për veprimtari të paligjshme?
A po hesht Policia e Shtetit?
Një nga pyetjet kyçe është pse Policia e Shtetit nuk ka ndërhyrë deri tani për të kontrolluar aktivitetin e këtyre lokaleve, të cilat kanë krijuar një model të qartë operimi:
– Vendosen në zona me trafik të lartë njerëzish.
– Janë të branduara me logot e njohura “CR7” dhe “333”.
– Kanë dhjetëra ekrane për të ndjekur ndeshje sportive.
– Ofrojnë mundësinë për të vendosur baste në mënyrë të fshehtë, pa asnjë licencë zyrtare.
Në një situatë të tillë, mungesa e aksionit nga policia vetëm sa shton dyshimet se zyrtarë të caktuar mund të jenë duke marrë pagesa mujore për të mbyllur sytë. Ky nuk do të ishte rasti i parë kur elementë të policisë janë kapur duke bashkëpunuar me pronarë bastesh të paligjshme. Në vitet e fundit, ka pasur raste të shumta ku pika të paligjshme bastesh janë operuar me mbrojtje të drejtpërdrejtë nga punonjës policie ose janë rihapur menjëherë pas aksioneve simbolike që janë ndërmarrë për të treguar se “shteti po vepron”.
Si funksionon korrupsioni në këtë sektor?
Nëse Policia e Shtetit nuk ka marrë masa deri më tani, ka vetëm dy shpjegime të mundshme:
1. Ose nuk janë në dijeni të aktivitetit të këtyre lokaleve (gjë që është pothuajse e pamundur, duke qenë se ato janë të dukshme për këdo që kalon pranë tyre).
2. Ose janë të informuar, por zgjedhin të mos veprojnë sepse janë të përfshirë në një skemë korrupsioni.
Sipas raportimeve të mëparshme mbi tregun e basteve sportive, në kohën kur ato funksiononin hapur, një pikë bastesh e mesatare realizonte xhiro nga 10,000 deri në 50,000 euro në ditë. Nëse supozojmë se lokalet e reja që funksionojnë në të zezë kanë një xhiro të ngjashme, atëherë shuma e parave që mund të shpërndahet për të siguruar mbrojtje nga policia dhe institucionet e tjera është e konsiderueshme.
Në këtë situatë, mund të ngrihen disa pyetje thelbësore:
– Sa është shuma mujore që i paguhet policisë për të garantuar që këto lokale të vazhdojnë të funksionojnë të pashqetësuara?
– A ka ndonjë sistem të organizuar ku paratë shpërndahen në nivele të ndryshme të strukturave shtetërore?
– Sa inspektorë të AMLF kanë vizituar realisht këto ambiente për të verifikuar nëse kryhet aktivitet i paligjshëm?
– A ka ndonjë hetim të nisur nga SPAK mbi këtë çështje, apo institucionet e drejtësisë janë po aq pasive sa dhe policia?
Kush fshihet pas këtyre investimeve?
Një tjetër aspekt i rëndësishëm i kësaj historie është pyetja se kush janë personat që qëndrojnë pas këtyre lokaleve dhe si kanë marrë garanci se do të licencohen.
– Pse “investitorët” e këtyre lokaleve janë kaq të sigurt se do të marrin licencën, kur qeveria ende nuk ka hapur procesin e licencimit?
– Kush i ka informuar ata që mund të nisin investime pa pasur frikën se do të penalizohen?
– A janë këto investime pjesë e një skeme më të gjerë për të pastruar para?
Nëse qeveria dhe institucionet e saj nuk japin shpjegime të qarta mbi këtë çështje, atëherë nuk mbetet vend për dyshime: **kjo është një skemë e organizuar, ku interesa të fuqishme po garantojnë vazhdimin e një biznesi të paligjshëm me mbështetje shtetërore.
A do të veprojë ndokush?
Nëse nuk ka një ndërhyrje serioze në këtë sektor, do të jetë e qartë se pikat e paligjshme të basteve nuk janë një problem i “rastësishëm”, por një skemë e mirëorganizuar që përfshin biznesmenë të fuqishëm, zyrtarë shtetërorë dhe elementë të policisë.
– A do të kemi ndonjë aksion konkret nga Policia e Shtetit?
– A do të nisë SPAK një hetim mbi këtë skemë të mundshme korrupsioni?
– A do të ketë transparencë mbi procesin e licencimit të basteve sportive?
Deri tani, e vetmja gjë e sigurt është se këto lokale po vazhdojnë të hapen dhe të funksionojnë lirshëm, pa asnjë ndërhyrje. Nëse kjo situatë vazhdon, atëherë përgjigja është e qartë: **bastet nuk janë ndaluar kurrë në Shqipëri, thjesht janë bërë më të sofistikuara dhe më të mbrojtura nga vetë ata që duhet të luftojnë kundër tyre.
