FRANCË- Qeveria në Francë rrezikon të rrëzohet muajin e ardhshëm, pasi tre partitë kryesore të opozitës thanë se nuk do ta mbështesin një votëbesim të shpallur nga kryeministri François Bayrou më 8 shtator lidhur me shkurtimet e tij të thella buxhetore.
E djathta ekstreme dhe të Gjelbrit e kanë bërë tashmë të qartë se do të votojnë kundër tij. Socialistët, votat e të cilëve shihen si vendimtare për mbijetesën politike të Bayrou-t, kanë thënë se nuk ka gjasa ta mbështesin atë nëse ai nuk ndryshon rrënjësisht qëndrimin e tij ndaj buxhetit, gjë që shihet si e pamundur.
Në rast të një humbjeje në Asamblenë Kombëtare, qeveria do të bjerë. Pasiguria politike ka shkaktuar tashmë shqetësim në tregje: kostoja e huamarrjes së Francës kundrejt Gjermanisë u rrit me pesë pikë bazë, në nivelin e saj më të lartë që nga mesi i qershorit, ndërsa indeksi CAC-40 ra me 1.6%.
Presidenti Emmanuel Macron do të ketë më pas tre mundësi: të emërojë një kryeministër të ri, t’i kërkojë Bayrou-t të qëndrojë në detyrë ose ta çojë vendin në zgjedhje të parakohshme. Kujtojmë se paraardhësi i Bayrou-t, Michel Barnier , kishte humbur besimin e Parlamentit në fund të vitit 2024, pas vetëm tre muajsh në pushtet.
Vetë Bayrou pranoi se po merrte një rrezik politik, duke theksuar se “është edhe më e rrezikshme të mos bësh asgjë” përballë borxhit të madh publik. Vota e besimit, shpjegoi ai, do të tregojë nëse ai ka mbështetje të mjaftueshme për paketën e masave me vlerë 44 miliardë euro, që synojnë uljen e deficitit, i cili vitin e kaluar arriti në 5.8% të PBB-së – pothuajse dyfishi i limitit të BE-së.
Edhe nëse fiton, testi i vërtetë do të jetë miratimi i vetë buxhetit më vonë gjatë vitit. Ndër masat që ai propozon janë heqja e dy festave zyrtare, ngrirja e shpenzimeve sociale dhe mosrregullimi i kategorive tatimore bazuar në inflacionin.
E djathta ekstreme, të Gjelbrit dhe e majta radikale tashmë e kanë kundërshtuar qartë qeverinë, ndërsa socialistët po e lënë të hapur mundësinë e dialogut vetëm nëse ka ndryshime.
“Kryeministri mbetet kokëfortësisht i palëkundur”, tha zëdhënësi i partisë, Arthur Delaport. Votimi vendimtar do të mbahet vetëm dy ditë para demonstratave të planifikuara më 10 shtator, të cilat tashmë po krahasohen me lëvizjen e “jelekëve të verdhë” që tronditi Francën në vitin 2018.
Por çfarë është lëvizja e 10 shtatorit?
Lëvizja e 10 shtatorit është një lëvizje si lëvizja e “Jelekëverdhëve” që mori formë përmes mediave sociale. Pa një fytyrë apo statut pas saj, kjo lëvizje filloi një muaj më parë, që nga shpallja e parë e Bayrou-së, për t’u rritur dhe për të fituar përdoruesit e internetit. Ndër qëndrimet e saj kryesore është të mos votojë buxhetin që nuk parashikon thjesht shkurtime prej disa milionësh, por 44 miliardë eurosh, një propozim që gjeti kundërshtim edhe në qarqet më konservatore politike dhe ekonomike të vendit.
Kryeministri Bayrou mund të ketë theksuar se çdo orë të ditës deficiti publik i Francës rritet me 12 milionë euro, por francezët janë plotësisht kundër shkurtimeve, veçanërisht në sektorët e shëndetësisë dhe arsimit, dhe theksojnë se politikat e Macron dhe Bayrou nuk do të kalojnë këtë herë. Për 10 shtatorin, kjo lëvizje u ka bërë thirrje të gjitha sindikatave dhe të gjithë sektorëve të punës të “protesojnë paqësisht në të gjithë vendin” dhe thekson në llogaritë e saj në mediat sociale se qëllimi është të “paralizojë gjithçka në vend”.
Zgjedhjet e Macronit dhe një tjetër bllokim
Presidenti francez, i cili në korrik 2024, në një veprim politikisht të rrezikshëm, e dërgoi Francën në zgjedhje pas fitores së gjerë të së djathtës ekstreme në zgjedhjet evropiane, nuk e ka respektuar vendimin popullor…
Kushtetuta dhe Republika e 5-të Franceze mund t’i japin Presidentit të drejtën për të emëruar Kryeministrin, por ishte politikisht “e pazakontë” që Macron të mos e zgjidhte Kryeministrin nga ana e fituesve të kutisë së votimit, Unioni i së Majtës.
Presidenti francez, nëse Qeveria Bayrou shembet, siç duket, do të ketë përsëri zgjedhjen për t’i kërkuar atij të mbetet kalimtar, të emërojë një Kryeministër të ri – e vërteta është se grupi i tij ende nuk ka shumë njerëz me pranim të përbashkët – ose të shkojë përsëri në zgjedhje – një veprim edhe më i rrezikshëm se ai i një viti më parë…
Sidoqoftë, pavarësisht faktit se Franca nuk ka tërhequr vëmendjen e mjaftueshme globale kohët e fundit – edhe për shkak të trazirave globale – ajo nuk është në rrugën e duhur dhe të dhënat tregojnë një krizë politike dhe sociale që po përshkallëzohet vazhdimisht, në të cilën Presidenti francez do të jetë shumë i vështirë për t’u manovruar edhe një herë.
