BRUKSEL- Fondet evropiane me vlerë më shumë se 1 miliard euro janë përdorur për projekte që shkelin të drejtat e grupeve sociale të margjinalizuara në gjashtë vende, përfshirë Greqinë, sipas një raporti të ri të publikuar nga The Guardian. Raporti citon shembuj që përfshijnë akomodimin e ndarë për romët, institucionet për fëmijët me aftësi të kufizuara dhe qendrat e paraburgimit për azilkërkuesit.
Autorët e raportit u mbështetën në të dhënat e mbledhura nga 8 OJQ nga e gjithë Evropa dhe shqyrtuan 63 projekte në gjashtë vende. Gjetjet, thonë ata, tregojnë një mungesë shqetësuese të të kuptuarit të të drejtave themelore në nivel evropian. Edhe pse hulumtimi ishte i kufizuar në gjashtë vende, autorët vlerësojnë se praktika të ngjashme mund të gjenden në të gjithë BE-në.
“Kjo është vetëm maja e ajsbergut,” tha Ines Buliç nga Rrjeti Evropian për Jetesë të Pavarur.
Siç vuri në dukje ai, është e pakonceptueshme që burimet e qytetarëve evropianë do të përforconin diskriminimin ndaj komuniteteve që janë tashmë ndër më të prekshmet. Buliç iu referua një shembulli të një shkolle për fëmijë me aftësi të kufizuara dhe nevoja të veçanta në Greqi e cila sipas autorëve vazhdon të riprodhojë përjashtimin e tyre nga arsimi i përgjithshëm. Siç tha ai, projekti ishte përfshirë në një program investimi të BE-së për shkollat profesionale speciale.
“Ajo që i duhet BE-së është investimi në arsimin universal dhe gjithëpërfshirës: shkolla të aksesueshme, mësimdhënie plotësuese dhe shërbime që u lejojnë të gjithë fëmijëve të ndjekin shkolla të rregullta”, theksoi ai.
Buliç iu referua gjithashtu shembullit të një institucioni për fëmijët me aftësi të kufizuara në Rumani, i cili mori 2.5 milionë euro financim dhe fëmijët po çohen në institucione në vend që t’u ofrohet mbështetje për të qëndruar me familjet e tyre.
“Është e drejtë e të gjithë fëmijëve, me ose pa aftësi të kufizuara, të rriten në mjedisin e tyre familjar”, theksoi ai.
Qendrat e pritjes për azilkërkuesit
I njëjti raport dokumenton rastin e strehimit social për romët në Rumani, i cili u ndërtua në një zonë të izoluar, me mungesë aksesi në shërbimet publike. Shtëpitë janë ndërtuar nga kontejnerë transporti dhe nuk i plotësojnë standardet bazë të izolimit termik, izolimit akustik dhe higjienës. Disa qendra pritjeje për azilkërkuesit në Greqi
Fondet evropiane pa masa mbrojtëse
Sipas Andor Urmos të organizatës Bridge EU, e cila bashkëpunoi në përgatitjen e raportit, një arsye kryesore për përdorimin problematik të fondeve është mungesa e të kuptuarit të të drejtave themelore nga disa qeveri dhe pjesë të burokracisë evropiane.
“Ky është basti për të ardhmen: të krijohet një mirëkuptim i përbashkët evropian se ndërtimi i shkollave që vazhdojnë të diskriminojnë fëmijët romë ose i institucioneve për personat me aftësi të kufizuara shkel të drejtat themelore të njeriut. Ashtu si mbyllja e njerëzve në qendra të izoluara pritjeje, ashtu po ndodh në Greqi”, tha ai.
Fenomene të përjashtimit sistematik
Raporti konfirmon gjetje të ngjashme nga organizata të tjera ndërkombëtare. Këshilli i Evropës paralajmëroi së fundmi se segregacioni në shkolla çon në një përkeqësim të arsimimit të fëmijëve romë. Përqendrimi i lartë i fëmijëve në disa shkolla i atribuohet si përjashtimit hapësinor, ashtu edhe praktikave të vazhdueshme të arsimit të ndarë nga autoritetet shkollore.
Përveç kësaj, një agjenci evropiane zbuloi se numri i personave me aftësi të kufizuara që jetojnë në mjedise të ndara ose edhe të dëmshme është rritur, ndërsa OJQ-të kanë akuzuar qendrat e refugjatëve të financuara nga BE-ja për shkelje të të drejtave të njeriut për vite me radhë.
Cila është përgjigja e Komisionit?
Komisioni thotë se është në dijeni të raportit dhe po shqyrton përfundimet e tij. Megjithatë, një zëdhënës argumentoi se Komisioni nuk financon asnjë organizatë që nuk i respekton plotësisht të drejtat themelore dhe vlerat e BE-së.
“Në rast të shkeljes së kushteve, ne mund ta ndërpresim bashkëpunimin dhe të rikuperojmë fondet“, vuri në dukje ai.
Sipas Komisionit, projektet që janë synuar bashkë-menaxhohen me autoritetet kombëtare, të cilat janë gjithashtu përgjegjëse për kontrollin e tyre.
“BE-ja dhe shtetet anëtare duhet të sigurojnë që asnjë financim të mos drejtohet për projekte që janë në kundërshtim me vlerat evropiane ose që shërbejnë për qëllime të paligjshme”, shtoi ai.
