ITALIA- Media italiane “Altreconomia” ka publikuar një artikull të detajuar ku thuhet seItalia ka kryer riatdhesimin e parë direkt nga Shqipëria. Sipas “Altreconomia” më 9 maj, një fluturim që nisej nga Roma për në Kajro ndaloi në tokën shqiptare për të marrë 5 persona me origjinë egjiptiane që mbaheshin në Qendrën e Paraburgimit të Riatdhesimit (CPR) në Gjadër.
Në artikull shkruhet se kjo është një procedurë e paprecedentë që qeveria italiane ka vendosur ta kalojë në heshtje. Sipas medias italiane, më fund të pasdites së 8 majit, operatori Pas professional solution Srl, nëpërmjet avokatit të tij të posaçëm Angelo Gabriele Bettoni, nënshkroi kontratën prej 113,850 eurosh për shërbimet e kërkuara.
“Altreconomia” shton se të nesërmen, një aeroplan u nis nga Roma për në kryeqytetin shqiptar, ku u ul rreth orës 3:30 të pasdites, dhe më pas u nis përsëri një orë e gjysmë më vonë për në Kajro, me njerëz nga CPR në Gjadër në bord.
“Sipas të dhënave të marra nga Altreconomia në mesin e qershorit, nga 11 prilli deri më 21 maj, pati pesë tranzite dhe po aq riatdhesime të qytetarëve egjiptianë nga Republika e Shqipërisë, pikërisht ata që përfunduan në fluturim. Ministria e Brendshme, e pyetur për këtë pikë, nuk iu përgjigj kërkesave për sqarime. Megjithatë, ajo që dihet me siguri është se kur Drejtoria Qendrore publikoi njoftimin dhe caktoi operacionin më 28 prill, nuk kishte qytetarë egjiptianë në Gjadër: këta do të ishin sjellë “posaçërisht” në ditët e para të majit dhe më pas do të ishin ngarkuar në avionin çarter në Tiranë”,shkruan media italiane.
Gjithashtu “Altreconomia” shkruan se lëvizja e qeverisë italiane, e cila është mbajtur “sekret” deri më tani, ngre shumë pyetje, para së gjithash në lidhje me legjitimitetin e procedurës.
“Edhe nëse dikush do të donte të argumentonte, me një tezë që sipas mendimit tim është e pabazuar, se Qendra e Pritjes në Gjadër është e krahasueshme me qendrat e vendosura në territorin kombëtar italian, nuk është në asnjë mënyrë e pranueshme të parashikohet që personi të nxirret nga zona e qendrës së paraburgimit, në territorin shqiptar, dhe më pas të riatdhesohet që andej”, shpjegon Gianfranco Schiavone, një ekspert për emigracionin dhe anëtar i Shoqatës për Studime Ligjore mbi Imigracionin (ASGI).
Artikulli i plotë i “Altreconomia”:
Italia ka kryer riatdhesimin e parë direkt nga Shqipëria. Më 9 maj, një fluturim që nisej nga Roma për në Kajro ndaloi në tokën shqiptare për të marrë pesë persona me origjinë egjiptiane që mbaheshin në Qendrën e Paraburgimit të Riatdhesimit (CPR) në Gjadër. Një procedurë e paprecedentë që qeveria italiane ka vendosur ta kalojë në heshtje. “Një fakt serioz që vë në rrezik stabilitetin e kuadrit ligjor evropian dhe respektimin e të drejtave themelore të personave të përfshirë”, denoncon Francesco Ferri, ekspert i emigracionit për ActionAid Italia.
Sipas Ministrisë së Brendshme, që nga koha kur objekti shqiptar u rihap si Qendër Pritëse për emigracionin dhe Policinë Kufitare më 11 prill deri në fund të qershorit, kanë kaluar 110 persona. Deri më 21 maj, një total prej 24 personash u kthyen në Itali dhe më pas u riatdhesuan në vendet e tyre të origjinës. Prandaj, mendohej se askush nuk ishte dëbuar drejtpërdrejt nga Gjadër, por dokumentet e Drejtorisë Qendrore të emigracionit dhe Policisë Kufitare, të konsultuara nga Altreconomia, thonë të kundërtën.
Më 28 prill të vitit të kaluar, në fakt, zyra brenda Ministrisë së Brendshme publikoi një tender publik për të kërkuar një shërbim me qira për një avion për dëbimin e të huajve të paligjshëm. Një procedurë standarde që, megjithatë, këtë herë kishte një veçanti: operacioni i riatdhesimit drejt Egjiptit kërkonte që pjesëmarrësit në tender të bënin një “ndalese” të ndërmjetme në Tiranë.
Në fund të pasdites së 8 majit, operatori Pas professional solution Srl, nëpërmjet avokatit të tij të posaçëm Angelo Gabriele Bettoni, nënshkroi kontratën prej 113,850 eurosh për shërbimet e kërkuara. Të nesërmen, një aeroplan u nis nga Roma Fiumicino për në kryeqytetin shqiptar, ku u ul rreth orës 3:30 të pasdites, dhe më pas u nis përsëri një orë e gjysmë më vonë për në Kajro, me njerëz nga CPR në Gjadër në bord.
Sipas të dhënave të marra nga Altreconomia në mesin e qershorit, nga 11 prilli deri më 21 maj, pati pesë tranzite dhe po aq riatdhesime të qytetarëve egjiptianë nga Republika e Shqipërisë, pikërisht ata që përfunduan në fluturim. Ministria e Brendshme, e pyetur për këtë pikë, nuk iu përgjigj kërkesave tona për sqarime. Megjithatë, ajo që dihet me siguri është se kur Drejtoria Qendrore publikoi njoftimin dhe caktoi operacionin më 28 prill, nuk kishte qytetarë egjiptianë në Gjadër: këta do të ishin sjellë “posaçërisht” në ditët e para të majit dhe më pas do të ishin ngarkuar në avionin çarter në Tiranë.
Lëvizja e qeverisë italiane, e cila është mbajtur “sekret” deri më tani, ngre shumë pyetje, para së gjithash në lidhje me legjitimitetin e procedurës. “Edhe nëse dikush do të donte të argumentonte, me një tezë që sipas mendimit tim është e pabazuar, se Qendra e Pritjes në Gjadër është e krahasueshme me qendrat e vendosura në territorin kombëtar – shpjegon Gianfranco Schiavone, një ekspert për migracionin dhe anëtar i Shoqatës për Studime Ligjore mbi Imigracionin (ASGI) –, nuk është në asnjë mënyrë e pranueshme të parashikohet që personi të nxirret nga zona e qendrës së paraburgimit, në territorin shqiptar, dhe më pas të riatdhesohet që andej”.
Sipas Schiavone, ekziston një shkelje serioze e rezervës juridike të parashikuar nga Neni 13 i Kushtetutës. “Operacionet policore të kryera jashtë qendrës së Gjadërit në territorin shqiptar kundër personave të transportuar në këtë rast në aeroport janë të zhveshura nga kontrolli juridik dhe për këtë arsye ndodhin pa asnjë mbulim rregullator. Ajo që ndodhi është pra një fakt shumë serioz”.
Në këtë kontekst, Egjipti mund të ketë luajtur gjithashtu një rol të rëndësishëm. Ministri i Brendshëm Matteo Piantedosi u takua në një takim dypalësh me homologun e tij egjiptian Mahmoud Tawfiq më 9 prill, në margjinat e takimit të “Procesit të Khartumit”, një platformë bashkëpunimi. Gjatë takimit, sipas asaj që u deklarua nga Ministria e Brendshme, ministrat bënë një vlerësim të çështjeve të ndryshme, përfshirë atë të flukseve migratore. Megjithatë, nuk është e sigurt nëse nuk u diskutua edhe operacioni i fluturimit nga Tirana.
Ai që ka shumë të ngjarë të ketë qenë në dijeni të operacionit është aeroporti ndërkombëtar i Tiranës, përmes të cilit kaloi avioni me çarter. Që nga viti 2020, pronësia e aeroportit është blerë nga Kastrati Group Sha, një kompani energjetike shqiptare që menaxhon një sërë stacionesh shërbimi në të gjithë vendin. Piervittorio Farabbi, një inxhinier aeronautik italian dhe drejtor operacionesh, është pjesë e bordit të drejtorëve, i cili ka mbikëqyrur menaxhimin e përditshëm operativ të aeroportit që nga prilli i vitit 2023. Farabbi në të kaluarën ishte drejtor i aeroportit të Perugia-s dhe i Sacal, një kompani aeroportuale kalabreze. Menaxhmenti i aeroportit, i kontaktuar nga Altreconomia, nuk u përgjigj, as Ministria e Punëve të Brendshme e Shqipërisë. Policia e Shtetit, nga ana tjetër, e fshehu çështjen, duke thënë të kontaktojë autoritetet italiane.
Për Francesco Ferri-n e ActionAid Italia, i cili vizitoi qendrën në Gjadër më 17 dhe 18 qershor, ky rast e bën operacionin në Shqipëri të bëjë një hap pas në cilësi për sa i përket transparencës. “Me transformimin e qendrave në CPR më 11 prill, mungesa e transparencës është përkeqësuar”, shpjegon ai. “Mësuam për një person të riatdhesuar nga Tirana gjatë vizitës dhe kjo është një çështje shumë serioze.”
Nga njëra anë, Italia po parashikon në mënyrë artizanale atë që parashikohet në Rregulloren e re të propozuar për riatdhesimet, “duke minuar stabilitetin e kuadrit ligjor evropian”, nga ana tjetër, njerëzit janë të ekspozuar ndaj shkeljeve të rënda të të drejtave. “Tashmë në këto muaj kemi luftuar shumë për të gjetur ata që u kthyen në Itali nga Gjadër dhe u lanë të lirë; nëse njerëzit riatdhesohen direkt, kjo bëhet pothuajse e pamundur – nënvizon ai -. Bëhet edhe më e vështirë të rindërtohet dhe të dihet se në çfarë kushtesh ishin të mbyllur njerëzit dhe nëse të drejtat e tyre respektoheshin”.
Së fundmi, çështja e kostove mbetet aktuale: “ndalesa”në Tiranë kushtoi vetëm 31,779 euro më shumë në qiranë e një avioni çarter sesa operacioni i fundit i riatdhesimit, i të njëjtit numër njerëzish, në Egjipt. Kjo do të thotë, për pesë persona të kthyer nga Shqipëria, më shumë se 6,300 euro për person.
