Investigim Ekskluziv i portalit Timoni.al: Si po e mbron shteti shqiptar kompaninë Kurum në një skandal toksik ndërkombëtar
Në thellësi të Porto Romanos, nën një heshtje të frikshme dhe tymnaje politike, qëndrojnë 102 kontejnerë me mbetje të dyshuara toksike – një bombë ekologjike që askush nuk do ta prekë. Dhe mbi këtë bombë qëndron firma e një kompanie të njohur për abuzime mjedisore: Kurum.
Por ky nuk është thjesht një problem i ndotjes. Ky është një skandal ndërkombëtar, i ngjizur në errësirën e korrupsionit dhe mbështetur nga një sistem drejtësie që zvarrit çështjet që duhet t’i ndëshkojë.
Kontejnerë të kthyera nga Tajlanda: Një alarm ndërkombëtar i injoruar në Tiranë
Në fillim të vitit, autoritetet e Tajlandës kthyen mbrapsht një ngarkesë me mbetje industriale që kishin mbërritur nga Shqipëria. Arsyeja? Mungesa e autorizimit dhe dyshimet serioze se mbetjet përmbanin substanca të rrezikshme për mjedisin dhe shëndetin publik.
Ngarkesa u kthye në Portin e Durrësit dhe më pas u magazinua në Porto Romano – një zonë tashmë e njohur për ndotje kronike nga dekadat e mëparshme. Por ajo që pasoi është edhe më tronditëse: nuk u mor asnjë mostër për analizë. Asnjë laborator nuk pranoi të bëjë analizën. Asnjë institucion nuk pranoi përgjegjësinë.
Kur shteti shërben si mburojë për ndotësin
Burime të besueshme nga hetimi tregojnë se kompania Kurum, në bashkëpunim me kompaninë transportuese “Sokolaj”, është përfshirë në eksport të paligjshëm të mbetjeve industriale, pa miratim nga shteti pritës – një shkelje e rëndë sipas Konventës së Bazelit për tregtinë ndërkombëtare të mbetjeve të rrezikshme.
Por, ndonëse Prokuroria ka nisur një procedurë hetimi, ajo është penguar sistematikisht nga mungesa e bashkëpunimit institucional dhe, sipas disa burimeve, edhe nga ndërhyrje politike të drejtpërdrejta.
Një burim i afërt me hetimin shprehet:
“Në vend që mbetjet të dërgoheshin jashtë për analizë, siç parashikon ligji, u vendos të mbeteshin aty – siç duket, për t’u harruar. Nëse zvarritet mjaftueshëm, çështja mbyllet vetë.”
Media e blerë, drejtësia e trembur, qytetarët në rrezik
Redaksia jonë ka mësuar se gjatë muajve të fundit, janë shpërndarë shuma të konsiderueshme parash në media dhe drejtues të institucioneve për të “frenuar” interesin për rastin Kurum. Disa gazetarë janë tërhequr. Disa janë “ftuar” në Elbasan për bashkëpunime të tjera. Disa thjesht janë blerë.
Ndërkohë, 102 kontejnerët qëndrojnë vetëm pak kilometra larg lagjeve të banuara në Durrës, në një zonë ku erërat e forta dhe përmbytjet janë të zakonshme. Sipas ekspertëve të mjedisit:
“Nëse mbetjet përmbajnë metale të rënda, PCB ose substanca të tjera toksike, ato mund të depërtojnë në tokë ose ujë në çdo moment. Çdo ditë që ato qëndrojnë aty është një krim ndaj shëndetit publik.”
Përgjegjësit? Të gjithë të lirë. Kompania? Në aktivitet të plotë. Shteti? I zhdukur.
Ajo që trondit më shumë nuk është vetëm përmbajtja e mbetjeve. Është mosndëshkimi absolut i aktorëve që e shkaktuan këtë skandal. Kurum vazhdon aktivitetin industrial të papenguar. Kompania transportuese kërkon kontejnerët për t’i përdorur sërish (!), ndërsa zyrtarët publikë që kanë lejuar eksportin e paligjshëm, janë në pozita pune – disa madje edhe të promovuar.
Çfarë kërkon drejtësia dhe pse nuk vepron SPAK?
Sipas nenit 202 dhe 201/a të Kodit Penal, eksporti i mbetjeve të rrezikshme pa autorizim përbën vepër penale. Në rastin e Kurum, ka të paktën tre elementë të qartë për ndjekje penale:
- Eksport pa miratim ndërkombëtar (shkelje e konventës).
- Rrezik i dokumentuar mjedisor.
- Zvarritje dhe sabotim i qëllimshëm i hetimit.
Deri tani, SPAK ka qëndruar jashtë kësaj çështjeje. Por pyetja është: A është ky momenti kur drejtësia e re duhet të provojë se ekziston realisht?
Në vend të përfundimit: Heshtja është bashkëfajësi
Ky nuk është thjesht një rast ndotjeje. Është një akt kriminal i organizuar me mbështetje shtetërore dhe heshtje institucionale. Dhe çdo ditë që kalon pa veprim, është një ditë ku shqiptarët rrezikojnë jetën – për një fitim të një kompanie që operon në errësirë dhe arrogancë.
Nëse Kurum nuk ndëshkohet, atëherë ky vend nuk është më shtet ligjor. Është një territor ku ndotësit blenë drejtësinë dhe ku kontejnerët me helm janë më të mbrojtur se qytetarët.
