Kushdo që nuk e sheh se imigracioni po shkakton probleme serioze në shumicën e vendeve evropiane dhe SHBA është politikisht i verbër.
Dhe kushdo që nuk pranon se përballja me këto probleme ngre dilema të mëdha morale, politike dhe juridike, është hipokrit qoftë me veten, qoftë me vetëdije, për të mbjellë urrejtje dhe për të rrëmbyer vota.
Ndoshta një mënyrë e mirë për të kuptuar më mirë fenomenin është të përpiqemi të distancohemi nga situata aktuale. Ne priremi të themi se jemi vende emigrantësh dhe për këtë arsye mund të kuptojmë më mirë të gjitha dimensionet e tij. Por kjo është pjesërisht e vërtetë. Në fakt të gjitha vendet janë ose kanë qenë vende emigrantësh, në një mënyrë apo në një tjetër. Ose duke dërguar migrantë ose duke marrë migrantë ose më shpesh, të dyja.
Për më tepër, e gjithë historia njerëzore nuk është gjë tjetër veçse lëvizje të vazhdueshme të popullsive. Ndonjëherë kjo bëhej në mënyrë paqësore. Emigrantët u mirëpritën pasi u duheshin vendeve pritëse ose besohej se kontribuonin në prosperitetin e tyre. Një shembull tipik ishin hebrenjtë e Spanjës në shekullin e 15-të. Ata u dëbuan nga Ferdinandi dhe u pritën nga Bajaziti në Selanik. Sa sundimtar i mençur që thoni se është, sulltani thuhet të ketë thënë për monarkun spanjoll, ai që “varfëron vendin e tij dhe pasuron timin”. Diçka e ngjashme mund të thuhet për shumicën e vendeve evropiane që do të varfërohen nëse nuk e mbulojnë rënien e tyre demografike me emigrantë. Për Gjermaninë, në fakt, shtëpitë financiare paralajmërojnë se nëse problemi nuk zgjidhet, rrezikon të humbasë notën 3A në obligacionet e saj.
Herë të tjera, lëvizjet shoqëroheshin me dhunë qoftë nga vetë emigrantët, qoftë nga vendet pritëse që i trajtonin si pushtues. E dhunshme apo e padhunshme, lëvizja nuk u ndal kurrë për arsyen e thjeshtë se arsyet që i shtynin njerëzit të dilnin në rrugë ishin shumë më të forta. Një shembull tjetër tipik ishin mongolët dhe perandoria kineze. Në marrëdhëniet e tyre kishte një ritual shumë interesant. Çdo vit mongolët i dhuronin perandorit kuaj dhe deklaronin nënshtrimin e tyre. Në këmbim, ai i lau me dhuratat e tij, në fakt me sende që u duheshin absolutisht për të mbijetuar dhe nuk kishin asnjë mënyrë tjetër për t’i marrë. Ai në thelb po i blinte ato dhe po siguronte qetësinë e tij shpirtërore. Kur këshilltarët e tij për disa vite i sugjeruan të mbante një qëndrim të ashpër dhe të mos i pranonte, atëherë mongolët pushtuan perandorinë dhe morën atë që u duhej. I gjithë Muri i Madh nuk mjaftonte për t’i ndaluar pasi ishte çështje jete a vdekjeje për ta, ata nuk kishin alternativë. Ja diçka që do t’i kishte ndihmuar anglezët kur votuan për Brexit. Ata besonin se nëse largoheshin nga Bashkimi, mund të kontrollonin imigracionin. Më në fund në vitin 2022, me Brexit, ata patën flukse rekord emigracioni! Që atëherë, rënia e emigrantëve nga Evropa është kompensuar efektivisht nga emigrantët nga vendet e treta. Nuk ishte aq sa prisnin.
Shumica e reagimeve ndaj emigrantëve lidhen sigurisht me kriminalitetin, ose më mirë me përshtypjen që mbizotëron në lidhje me kriminalitetin. Në Gjermani, për shembull, sulmet e fundit nga islamistët së bashku me suksesin zgjedhor të ekstremit të djathtë, ishin arsyeja që socialdemokrati Scholz erdhi të shpallte jo vetëm anulimin e marrëveshjes relativisht të fundit të shteteve evropiane për emigracionin, por edhe vetë anulimi i marrëveshjes së Shengenit lëvizja e lirë e qytetarëve europianë. Nëse politika e tij do të ketë rezultate, mbetet për t’u parë. Nuk do të jetë aspak e lehtë. Është tipike që sot në Gjermani rreth 50 mijë emigrantë i nënshtrohen dëbimit me vendime gjyqësore. Vitin e kaluar, megjithatë, më pak se 5,000 u dëbuan.
Por shembulli i Suedisë është më i mirë. Atje, ndryshe nga Gjermania, ka vërtet një shpërthim krimi, madje edhe nga krimi i organizuar, i cili drejtohet kryesisht nga emigrantët. Por këta janë emigrantë të gjeneratës së dytë, të cilët kanë lindur në Suedi dhe kanë nënshtetësi suedeze. Që do të thotë se problemi nuk janë emigrantët dhe feja e tyre, por një brez i ri që rritet në margjina. Fakti që kjo po ndodh në Suedi, e cila ishte shumë më e hapur ndaj emigrantëve, tregon se sa kompleks është problemi.
Çfarë do të vijë dhe çfarë mund të bëhet askush nuk mund ta parashikojë. Kontrolli i flukseve është jashtëzakonisht i vështirë dhe në disa raste as i dëshirueshëm, jo vetëm për arsye financiare. Për shembull, Gjermania mirëpriti 1 milion ukrainas. Ishte politikisht e pamundur t’u ndalohej hyrja. Mendoj se kjo do të kontribuonte gjithashtu në qëndrimin negativ të së djathtës ekstreme ndaj Zelenskit.
Në çdo rast, qoftë për të shmangur luftën apo për të shmangur urinë, migrimi do të vazhdojë të preokupojë shoqëritë perëndimore për shumë dekada në vijim, me atë që kjo nënkupton: presionin për të marrë masa, forcimin e perceptimeve ksenofobike, por dhe natyrën gjithnjë e më shumë multikulturore të shoqërive. Pyetja është nëse ky tranzicion mund të bëhet relativisht pa probleme apo nëse do të ndryshojë atë që ne kemi në mendje si model perëndimor i demokracisë liberale. Sidomos siç shprehet në kontekstin e Bashkimit Evropian. Lehtësia me të cilën Gjermania, vendi në zemër të Bashkimit, i është dorëzuar ‘tundimit’ për të vënë në pikëpyetje një nga shtyllat e Bashkimit, Marrëveshjen e Shengenit, garanton çdo shqetësim. Siç ka shkruar një komentues, imigrimi rrezikon t’i bëjë shoqëritë perëndimore të zhbëjnë ato karakteristika që i bëjnë ato tërheqëse për emigrantët dhe popujt anembanë botës.
