Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, tha se avionët luftarakë amerikanë kanë bombarduar tre lokacione bërthamore në Iran, duke shënuar një përshkallëzim të rëndësishëm në luftën e vazhdueshme midis Iranit dhe Izraelit.
“Mbani mend, kanë mbetur shumë objektiva. Sonte ishte më e vështira nga të gjitha deri më tani, dhe ndoshta më vdekjeprurësja”, tha presidenti në një fjalim të shkurtër televiziv drejtuar popullit amerikan.
“Por nëse paqja nuk vjen shpejt, ne do të shkojmë në ato objektiva të tjera me precizion, shpejtësi dhe aftësi.”
Një nga objektivat ishte Fordo, një uzinë pasurimi uraniumi e fshehur në një shpat të largët mali që është jetike për ambiciet bërthamore të Iranit. Ende nuk e dihet shkalla e plotë të dëmit në këtë uzinë.
Zyrtarët izraelitë thonë se ishin në “koordinim të plotë” me SHBA-në në planifikimin e këtyre sulmeve.
Izraeli nisi një sulm të papritur ndaj dhjetëra objektivave bërthamore dhe ushtarake iraniane më 13 qershor. Tel Avivitha se ambicia e tij ishte të çmontonte programin e tij bërthamor, për të cilin kryeministri Benjamin Netanyahu tha se së shpejti do të ishte në gjendje të prodhonte një bombë bërthamore.
Irani këmbëngul se ambiciet e tij bërthamore janë paqësore. Në hakmarrje, Teherani lëshoi qindra raketa dhe dronë drejt Izraelit. Të dy vendet kanë vazhduar shkëmbimin e sulmeve që atëherë, në një luftë ajrore që ka zgjatur më shumë se një javë.
Trump ka thënë prej kohësh se është kundër posedimit të armëve bërthamore nga Irani. Besohet gjerësisht se Izraeli i ka ato, megjithëse as nuk e konfirmon dhe as nuk e mohon këtë.
Në mars, drejtoresha e inteligjencës kombëtare amerikane, Tulsi Gabbard, tha se ndërsa Irani kishte rritur rezervat e uraniumit në nivele të papara, ai nuk po ndërtonte një armë bërthamore – një vlerësim që Trump kohët e fundit e quajti “të gabuar”.
Gjatë fushatës zgjedhore, Trump kishte kritikuar administratat e kaluara të SHBA-së për përfshirjen në “luftëra idiote dhe të pafundme” në Lindjen e Mesme dhe u zotua ta mbante Amerikën larg konflikteve të huaja.
SHBA-ja dhe Irani ishin në bisedime bërthamore në kohën e sulmit të papritur të Izraelit. Vetëm dy ditë më parë, Trump tha se do t’i jepte Iranit dy javë për të hyrë në negociata thelbësore përpara se të sulmonte – por ky afat kohor doli të ishte shumë më i shkurtër.
Ende nuk është e qartë se çfarë dëmesh ka shkaktuar sulmi amerikan në objektet bërthamore, ose nëse ka ndonjë të lënduar apo viktimë.
Zëvendësdrejtori politik i transmetuesit shtetëror të Iranit, Hassan Abedini, tha se Irani i kishte evakuuar këto tre centrale bërthamore “pak kohë më parë”.
Duke u shfaqur në televizionin shtetëror, ai tha se Irani “nuk pësoi një goditje të madhe sepse materialet ishin nxjerrë tashmë”.
Në fjalimin e tij televiziv, Trump tha se “objektet e pasurimit bërthamor janë shkatërruar plotësisht”.
Por, duke folur në BBC News Channel, Mark Kimmitt, një ish-ndihmës sekretar shteti i SHBA-së për çështjet politiko-ushtarake, ishte shumë më i kujdesshëm.
“Nuk ka asnjë mënyrë për të sugjeruar që është shkatërruar përgjithmonë,” tha ai.
Irani ka thënë se më shumë se 200 persona janë vrarë që nga fillimi i raundit të fundit të luftimeve me Izraelin dhe më shumë se 1,200 të tjerë janë plagosur.
Ndërkohë, Izraeli po rrit masat e sigurisë pas sulmeve të SHBA-së në vendet kryesore bërthamore të Iranit.
Izraeli ka shtrënguar kufizimet e sigurisë publike në të gjithë vendin, thanë Forcat Mbrojtëse Izraelite (IDF).
Përmirësimi – duke përfshirë një “ndalim të aktiviteteve arsimore, tubimeve dhe vendeve të punës” – vjen pas sulmeve të SHBA-së ndaj Iranit.
