Imazhet e reja të avionit luftarak të Kinës J-36 janë shfaqur në mediat sociale kineze, duke nxitur thashethemet dhe shqetësimet për aviacionin ushtarak global. Avioni, i cili ka një konfigurim “krahu fluturues”, pa bisht dhe i pajisur me tre motorë, u pa duke fluturuar mbi një autostradë pranë fabrikës së Chengdu Aircraft Industry Group në provincën Sichuan.
Videoja, e cila zgjat disa sekonda, ofron detaje mbresëlënëse të dizajnit të J-36, i cili besohet se i përket gjeneratës së gjashtë të avionëve luftarakë, duke integruar teknologji stealth, sisteme të avancuara dhe zgjidhje inovative në dizajnin e gypit dhe motorit.
Siç thekson eksperti i aviacionit ushtarak David Sensiotti në një shkrim për “Aviationist”, motori i trefishtë përfaqëson një largim rrënjësor nga sistemet klasike me dy motorë. Kombinimi i dy motorëve nën krah dhe një motori të tretë mbi kabinë mund të ofrojë avantazhe në sigurinë e shtytjes dhe funksionimit.
Forma e avionit lë hapësirë për ruajtjen e brendshme të armëve, të cilat mund të strehojnë raketa me rreze të gjatë veprimi, ndërsa mungesa e një bishti dhe stabilizatorësh vertikal rrit karakteristikat e fshehta.
Konkurrenca me SHBA
Kina tashmë ka dy avionë luftarakë të gjeneratës së pestë (J-20 dhe J-35), megjithëse asnjëri nuk është testuar në kushte reale luftarake si F-22 dhe F-35 amerikane.
Megjithatë, me ardhjen e J-36, Pekini duket se po tenton një hap teknologjik që mund ta sjellë atë në barazi me Shtetet e Bashkuara – ose edhe ta kapërcejë atë.
Donald Trump njoftoi muajin e kaluar dhënien e kontratës për avionin e ri luftarak amerikan të gjeneratës së gjashtë F-47 kompanisë Boeing, duke theksuar se prototipi fluturon prej pesë vitesh.
Megjithatë, një deklaratë zyrtare e Forcave Ajrore tregoi se projekti është në fazën e zhvillimit dhe testimit, pa asnjë afat kohor për miratimin operacional.
J-36 nuk është i vetmi
Në ditën kur fotot e para të J-36 u shfaqën në mediat sociale kineze (dhjetor 2023), u publikuan imazhet e një tjetër avioni luftarak të panjohur, me dy motorë dhe pa bisht, të cilin analistët e quajnë J-50 ose J-XX.
Edhe pse Ministria e Mbrojtjes e Kinës nuk e ka pranuar zyrtarisht ekzistencën e këtyre modeleve, mediat shtetërore si Global Times publikojnë deklarata të ekspertëve ushtarakë të cilët theksojnë se Kina po bën “përparim të shpejtë” në zhvillimin e avionëve luftarakë të gjeneratës së gjashtë.
“Kina po tregon qartë se dëshiron të eksperimentojë me pajisjet e hapësirës ajrore të gjeneratës së ardhshme”, tha Wang Yanan, kryeredaktor i revistës Aerospace Knowledge.
Siç theksojnë ekspertët, procesi nga projektimi i një avioni deri në përfshirjen e tij në aviacionin ushtarak mund të zgjasë një dekadë ose edhe më shumë. J-35, për shembull, u shfaq për herë të parë publikisht në Airshow China në nëntor 2023, por ka qenë në zhvillim për më shumë se 10 vjet, sipas analistëve.
Shfaqja e J-36 gjatë fluturimeve testuese dhe dizajni i J-50 sugjerojnë që Pekini po rrit përpjekjet e tij për të arritur epërsinë strategjike ajrore në Azi – dhe më gjerë.
