ITALIA- Media italiane “Il Fatto Quotidiano” i ka dedikuar sërish një artikull çështjes së qendrave të emigrantëve në Shqipëri. Në artikull shtrohet pyetja a janë bosh qendrat e emigrantëve në Shëngjin dhe Gjadër? “Il Fatto Quotidiano” shkruan se për t’i plotësuar ato, qeveria italiane po provon një zgjidhje alternative, e cila sidoqoftë bie si refuzim i idesë origjinale, transformimi i tyre në qendra riatdhesimi.
Në artikull shkruhet se ideja për të deleguar gjithçka direkt në Shqipëri duket e pamundur dhe do të duhej një marrëveshje e re. Media italiane shkruan se oër më tepër, Direktiva Evropiane 115/2008 për riatdhesimin parashikon kthimin vetëm në vendin e origjinës, në një vend të treguar nga migranti që pranon kërkesën, ose në vendet ku emigranti ka kaluar tranzit, por në bazë të marrëveshjeve dypalëshe.
“Il Fatto Quotidiano” shkruan se në çdo rast, sipas ligjit, procedura e riatdhesimit duhet të konsiderohet e përfunduar dhe Shqipëria e ka përjashtuar gjithmonë dëshirën për të pritur emigrantët e paligjshëm të dëbuar nga Italia. Në artikull theksohet se nëse kontrolli i operacioneve i mbetet Italisë, duhet të konsiderohet se rregulloret e BE-së nuk parashikojnë aktualisht që një person që do të dëbohet mund të zhvendoset diku tjetër në pritje të riatdhesimit.
“Krahas çështjeve të zakonshme ligjore, shtrohet edhe çështja e kuptimit të një operacioni që, përveçse zëvendëson planin e dështuar A, nuk duket i justifikueshëm nga pikëpamja e efektivitetit. Në fakt, nëntë qendrat e riatdhesimit që operojnë aktualisht në Itali nuk funksionojnë. Në vitin 2023, u lëshuan 28,000 urdhra largimi, nga të cilat 4,267 u kryen, por vetëm 2,979 kishin të bënin me ata që kaluan në një qendër riatdhesimi, një kontribut që përbën vetëm 10%. Në të njëjtin vit, nga të gjithë njerëzit që hynë në një qendër riatdhesimi, vetëm 44% u riatdhesuan, një përqindje asnjëherë kaq e ulët”,shkruhet ndër të tjera në artikull.
Artikulli i plotë i “Il Fatto Quotidiano”:
A janë bosh qendrat e emigrantëve në Shëngjin dhe Gjadër të ndërtuara në kuadër të marrëveshjes mes Shqipërisë dhe Italisë? Për t’i plotësuar ato, qeveria italiane po provon një zgjidhje alternative, e cila sidoqoftë bie si refuzim i idesë origjinale: transformimi i tyre në qendra riatdhesimi.
Nuk ka më emigrantë të kapur nga anijet patrulluese të Marinës në ujërat ndërkombëtare të Mesdheut, nuk ka më procedura të përshpejtuara kufitare në Shqipëri për t’u përdorur si “parandalues” kundër nisjeve nga Afrika. Gjithçka u ndalua për shkak të papajtueshmërisë me legjislacionin europian të listës së vendeve të origjinës të konsideruara të sigurta, e ngritur nga gjykatat dhe referuar në Gjykatën Evropiane të Drejtësisë, e cila do të vendosë në pranverë.
Kështu, duke rrezikuar që planet e saj të dështojnë, qeveria tani po mendon të dërgojë emigrantë të parregullt tashmë të pranishëm në Itali dhe tashmë subjekt i një urdhri dëbimi në pritje të ekzekutimit në qendrat e Shëngjinit dhe Gjadrit. Kjo është një hipotezë që u diskutua në një takim të premten e kaluar mes kryeministres Giorgia Meloni, ministrit të Brendshëm, Matteo Piantedosi dhe nënsekretarit të Palazzo Chigi, Alfredo Mantovano.
Një takim i ri është planifikuar gjithashtu për të hënën dhe, sipas thashethemeve, ideja mund të jetë objekt i një dekreti të ri. Nëse nuk do të ketë ndryshime në Protokollin Itali-Shqipëri ose në kostot e pritshme, të cilat sipas Kushtetutës do të kërkonin një kalim të ri parlamentar, do të bëhej fjalë për retushimin e ligjit që ratifikon marrëveshjen, duke përcaktuar se edhe emigrantët e parregullt tashmë në Itali mund të dërgohen në dy qendrat e Shqipërisë. Ideja për të deleguar gjithçka direkt në Shqipëri duket e pamundur dhe do të duhej një marrëveshje e re. Për më tepër, Direktiva Evropiane 115/2008 për riatdhesimin parashikon kthimin vetëm në vendin e origjinës, në një vend të treguar nga migranti që pranon kërkesën, ose në vendet ku migranti ka kaluar tranzit, por në bazë të marrëveshjeve dypalëshe.
Në çdo rast, sipas ligjit, procedura e riatdhesimit duhet të konsiderohet e përfunduar dhe Shqipëria e ka përjashtuar gjithmonë dëshirën për të pritur emigrantët e paligjshëm të dëbuar nga Italia. Megjithatë, nëse kontrolli i operacioneve i mbetet Italisë, duhet të konsiderohet se rregulloret e BE-së nuk parashikojnë aktualisht që një person që do të dëbohet mund të zhvendoset diku tjetër në pritje të riatdhesimit.
Krahas çështjeve të zakonshme ligjore, shtrohet edhe çështja e kuptimit të një operacioni që, përveçse zëvendëson planin e dështuar A, nuk duket i justifikueshëm nga pikëpamja e efektivitetit. Në fakt, nëntë qendrat e riatdhesimit që operojnë aktualisht në Itali nuk funksionojnë. Në vitin 2023, u lëshuan 28,000 urdhra largimi, nga të cilat 4,267 u kryen, por vetëm 2,979 kishin të bënin me ata që kaluan në një qendër riatdhesimi, një kontribut që përbën vetëm 10%. Në të njëjtin vit, nga të gjithë njerëzit që hynë në një qendër riatdhesimi, vetëm 44% u riatdhesuan, një përqindje asnjëherë kaq e ulët.
Dhe kjo është vetëm mesatarja: qendra e Barit riatdhesoi vetëm 16% të të burgosurve të saj. Varet nga kostot, nga organizimi, por mbi të gjitha nga marrëveshjet me vendet e origjinës , të cilat janë të pakta dhe nuk funksionojnë. Sipas zyrës së statistikave të BE-së, në nëntë muajt e parë të vitit 2024, Italia lëshoi 20,460 urdhra largimi dhe ekzekutoi 3,215 prej tyre : 3,030 urdhra dhe 795 riatdhesime kishin të bënin me tunizianët, 1,275 urdhra dhe 200 urdhra për riatdhesime, dhe 200 riatdhesime egjiptiane. Si në vitet e mëparshme, shumica dërrmuese e të riatdhesuarve janë tunizianë sepse ka një marrëveshje me Tunizinë që parashikon deri në dy fluturime çarter në javë, por vetëm falë një interviste me stafin konsullor tunizian në aeroportin e Palermos. Nuk ka gjasa që i vetmi mekanizëm funksional të transferohet në Shqipëri ku, rastësisht, asnjë tunizian nuk është marrë në tre udhëtimet e organizuara nga qeveria.
Përveç efikasitetit të dobët të qendrave të riatdhesimit, të cilin qendra në Shqipëri nuk ka si ta shmangë, ndalimi administrativ i personave që do të dëbohen duhet të vërtetohet dhe të zgjatet ciklikisht nga një gjykatës, i cili, të paktën në teori, duhet të vlerësojë nëse mundësitë e dëbimit janë efektive. Përndryshe personi duhet të lirohet menjëherë, që për Shqipërinë do të thotë të kthehet në Itali. Duke injoruar zbatueshmërinë e dyshimtë të ligjit të BE-së jashtë territorit të Shteteve Anëtare, ekziston rreziku i ndalimit në Shqipëri të atyre që nuk kanë mundësi të riatdhesohen. Në vitin 2023, nga 2,979 të huaj të riatdhesuar, 1,507 persona u larguan nga qendrat e riatdhesimit për shkak të verifikimeve të dështuara ose zgjatjeve të dështuara.
