Pas dy ceremonive zyrtare dhe miliona eurove të shpenzuara shtesë, Bypass-i i Vlorës vazhdon të jetë një vepër e papërfunduar, pavarësisht se qeveria e ka shpallur për të dytën herë si të përmbyllur. E ndërtuar me bujë politike dhe e shoqëruar nga propagandë në rrjete sociale, rruga 29 kilometra e gjatë në jug të Shqipërisë nuk është as sot, në mes të sezonit turistik, e përfunduar në standarde.
Nga propaganda në realitetin e kantierit
Nëse keni kaluar këtë verë nga Bypass-i i Vlorës dhe jeni përballur me makineri, punëtorë dhe segmente të pasigurta, nuk është çudi: ky është realiteti që bie ndesh me deklaratat e ministres së Infrastrukturës Belinda Balluku dhe vetë Kryeministrit Rama, të cilët e kanë shpallur investimin “të mbyllur” dhe “bukur e pastër”.
Në mars të këtij viti, Balluku e përfshiu bypass-in ndër arritjet madhore të mandatit të saj, ndërsa vetëm pak javë më vonë, në prag të zgjedhjeve, Rama shpërndau një video me pamje të përzgjedhura që përpiqej ta paraqiste rrugën si një “sukses të padiskutueshëm”. Por qytetarët komentuan të kundërtën.
“Ka ngel e çik fare aty ku lidhet fshati Kaninë me bajpasin! Aty ku protestohej nga banorët ka ngel e pak fare edhe pastaj mbaron”, shkruante një qytetar në komentet e videos propagandistike.
E vërteta zyrtare: punimet nuk kanë përfunduar
Autoriteti Rrugor Shqiptar (ARRSH), në një përgjigje zyrtare, pranon se punimet nuk kanë përfunduar. Ndërkohë që rruga është e hapur për qarkullim, segmenti vazhdon të përjetojë ndërhyrje për:
- Rehabilitimin e skarpatave,
- Mbrojtjen nga rënia e gurëve,
- Punime mjedisore të papërfunduara.
Sipas ARRSH-së, përfundimi i plotë i punimeve është shtyrë deri më 31 korrik 2025 – një afat i ri që bie ndesh me deklarimet e mëparshme të institucioneve, të cilat pretendonin mbylljen e projektit në mars të vitit 2024.
Arsyet e vonesës? Njohur dhe të përsëritura
ARRSH justifikon vonesat me:
- Terrenin e vështirë dhe rrëshqitjet në disa zona,
- Kërkesa të vazhdueshme të Bashkisë Vlorë dhe komuniteteve përreth për devijime të projektit,
- Probleme me shpronësimet dhe rrjetet infrastrukturore (OSHEE, UKT, OST),
- Punime të paparashikuara në zona si varrezat e Babicës.
Kostoja e projektit: 13 milionë euro më shumë
Nga një kosto fillestare prej 56 milionë euro, projekti ka arritur aktualisht në 69.2 milionë euro, pra një rritje prej 13 milionë eurosh. ARRSH nuk jep asnjë analizë të detajuar për justifikimin e kësaj shtese buxhetore, ndonëse kjo përbën një rritje domethënëse të shpenzimeve për një projekt të financuar në pjesën më të madhe nga fondet e Bashkimit Europian.
- 56 milionë euro janë fonde të BE-së (20 mln grant + 36 mln kredi nga BEI dhe BERZH)
- 13 milionë euro janë fonde të buxhetit të shtetit shqiptar
Me këto shifra, çdo kilometër i bypass-it ka kushtuar mbi 2.4 milionë euro, çka e bën një nga segmentet më të shtrenjta të ndërtuara në Shqipëri.
Propaganda më përpara se siguria
Bypass-i i Vlorës është një shembull tipik i përurimeve fasadë, të cilat nuk përputhen me realitetin në terren. Rruga është e qarkullueshme, por jo e përfunduar – mungojnë elementët e sigurisë, rehabilitimi nuk është mbyllur dhe institucionet e pranojnë që dorëzimi final do të ndodhë pas përfundimit të garancisë njëvjeçare.
Në këtë kontekst, deklaratat e ministres Belinda Balluku në prag zgjedhjesh se “vepra ka përfunduar”, janë gjysmë të vërteta, ndërsa shpenzimet shtesë dhe zvarritjet afatgjata ngrenë pikëpyetje të mëdha për eficiencën dhe transparencën e investimit publik.
