Politika shqiptare në vitin 2025 vazhdon të jetë më shumë e përqendruar tek partitë sesa tek kombi, duke u reflektuar në mungesën e qëndrimeve të përbashkëta për çështjet jetike si mbrojtja e UÇK-së. Debati parlamentar në Shqipëri për një rezolutë në mbështetje të komandantëve të UÇK-së, aktualisht në gjykim në Hagë, ilustron këtë përçarje. Në vend të një zëri të unifikuar, u dëgjuan akuza dhe kundërakuza, duke e kthyer çështjen kombëtare në një armë politike.
Qeveria e Kosovës, e udhëhequr nga Albin Kurti, ka adoptuar një qasje të ftohtë ndaj protestave që mbështesin ish-komandantët, duke sinjalizuar se kjo çështje nuk është prioritet për ta. Shqiptarët jetojnë të ndarë në katër shtete: Shqipëri, Kosovë, Maqedoni e Veriut, dhe Mal të Zi, mirëpo elitat politike veprojnë si të mos ekzistojnë interesa përtej kufijve adminstrativë. Kjo situatë është rezultat i një kulture politike që historikisht ka favorizuar interesat partiake mbi ato kombëtare.
Historikisht, shqiptarët kanë qenë viktima të politikave të fuqive të mëdha dhe përçarjeve të brendshme. Mungesa e një elite të unifikuar ka bërë që reagimi ndaj ndarjes së trojeve shqiptare nga Konferenca e Londrës të jetë i papërshtatshëm. Edhe pas Luftës së UÇK-së, mbështetja nga Tirana ka qenë rezervuar, duke vazhduar ndarjen që ekziston edhe sot përballë gjyqit të diskutueshëm në Hagë.
Refuzimi për të mbrojtur ish-udhëheqësit e UÇK-së është një simptomë e frikës për t’u përballur me historinë. Politika aktuale preferon agjenda ndërkombëtare dhe interesa elektorale, duke shpërfillur përgjegjësitë morale ndaj atyre që sakrifikuan për liri. Ndaj, në vend të një zëri të unifikuar, dëgjohen zëra të përçarë dhe kalkulime politike që shërbejnë më shumë për pushtetin e momentit sesa për drejtësinë historike.
Shqiptarët kanë një histori krenarizmi, por nëse nuk arrijnë të veprojnë të bashkuar për çështje identitare, ato mbeten vetëm fjalë. Kombi ndërtohet me institucione që bashkëpunojnë dhe politike që mbrojnë interesat shqiptare. Në këtë pikë, historia ofron një mundësi për shqiptarët: ata mund të zgjidhin mes interesave klanore dhe ndërtimit të një projekti të përbashkët kombëtar. Zgjedhja është e tyre, por historia do të gjykojë mbi veprimet e tyre.
