Presidenti francez Emmanuel Macron pasi priti një takim të 25 liderëve europianë në Paris më 26 shkurt, tha se nuk kishte konsensus për dërgimin e trupave tokësore në konflikt, por shtoi se “asgjë nuk duhet të përjashtohet”.
“Ne do të bëjmë gjithçka që duhet për të siguruar që Rusia mos ta fitojë këtë luftë,” tha ai.
Deri më tani, NATO është kufizuar në trajnimin e forcave ushtarake ukrainase dhe furnizimin e tyre me armë mbrojtëse. Shtetet anëtare kanë frikë se konfrontimi i drejtpërdrejtë i forcave ruse në Ukrainë do të rrezikonte një përshkallëzim masiv.
Dhe presidenti i Rusisë, Vladimir Putin, dhe zyrtarët e tij të lartë kanë lëshuar rregullisht kërcënime në lidhje me mundësinë e përdorimit të arsenalit të saj bërthamor në rast të një konflikti më të madh, thekson Kenton Ëhite, pedagog në Studime Strategjike dhe Marrëdhënie Ndërkombëtare.
NATO po kryen aktualisht stërvitjen e saj më të madhe ushtarake që nga Lufta e Ftohtë. Steadfast Defender filloi në janar dhe do të zgjasë deri në maj, duke përfshirë të 31 shtetet anëtare të tij.
Gatishmëria e aleancës
NATO synon të forcojë aftësitë dhe gatishmërinë e mbrojtjes kolektive të aleancës dhe është stërvitja më e madhe që nga Reforger në 1988, ku përfshiheshin 125,000 trupa nga SHBA, Gjermania, Kanadaja, Franca dhe Danimarka.
Gjenerali Christopher Cavoli, Komandanti Suprem i Aleatëve të NATO-s për Europën, tha: “Steadfeast Defender 2024 është një demonstrim i qartë i unitetit, forcës dhe vendosmërisë sonë për të mbrojtur njëri-tjetrin, vlerat tona dhe rendin ndërkombëtar bazuar në rregulla”.
Në mënyrë domethënëse, një aspekt i stërvitjeve përfshin përfshirjen e forcave amerikane dhe kanadeze, të dizajnuara për të demonstruar shpejtësinë dhe shkallën e aftësive përforcuese të NATO-s.
Stërvitja shërben si një siguri për shtetet e saj anëtare evropiane dhe si provë për armiqtë e tij të mundshëm për aftësinë e tij për të sjellë forca të mëdha në terren duke dërguar një mesazh të fortë parandalimi, raporton abcnews.al.
Stërvitjet silumojnë një “skenar konflikti në zhvillim me një kundërshtar pothuajse identik”. Kjo është një referencë për Rusinë, në të cilën NATO dëshiron të tregojë se ka filluar të marrë seriozisht kërcënimin e konfliktit të drejtpërdrejtë me të.
Gjatë Luftës së Ftohtë, Organizata e Traktatit të Atlantikut të Veriut kreu ushtrime taktike në shkallë të gjerë.
Për shembull, Lionheart, i udhëhequr nga Britania e Madhe në 1984, përfshiu afro 58,000 ushtarë dhe avionë britanikë nga një forcë totale prej 131,565, duke përfshirë trupa nga SHBA, Holanda dhe ajo që atëherë ishte Gjermania Perëndimore.
Pas shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik, NATO po kërkonte një identitet të ri. Fokusi i saj u zhvendos në vitet 1990 nga mbrojtja e territorit të përbashkët në mbrojtjen e interesave të përbashkëta të anëtarëve, siç bëri me ndërhyrjen e saj në luftën e Bosnjës në 1995 dhe në luftën e Kosovës në vitin 1999, kur zyrtarisht miratoi këtë ide të re strategjike.
Unitet apo mosmarrëveshje?
Demonstrimi i unitetit dhe aftësisë ushtarake të NATO-s është i rëndësishëm, pas dy vitesh mosmarrëveshjesh se si duhet t’i përgjigjet luftës së Ukrainës dhe mes një mosmarrëveshjeje mbi furnizimet me armë nga aleatët e saj perëndimorë.
Është bërë më e rëndësishme pas deklaratave të fundit të ish-presidentit Donald Trump se anëtarët e aleancës që nuk ndjekin udhëzimet e shpenzimeve nuk do të mbrohen më nga SHBA.
Shtetet anëtare supozohet të shpenzojnë të paktën 2% të PBB-së së tyre vjetore për mbrojtjen por problemi është më i ndërlikuar se kaq.
Shpenzimet e mbrojtjes të disa shteteve i ndahen tërësisht NATO-s. Shtetet e tjera, megjithatë, mund t’i vendosin ato në më pak se 2%, por raporti i tyre për frymë mund të jetë më i lartë, raporton abcnews.al.
Për shembull, Luksemburgu nuk arrin 2%, duke shpenzuar vetëm 0.72%. Por në terma për frymë, ajo shpenzon 921 dollarë amerikanë, që është më shumë se Polonia (3.9%) ose Franca (1.9%).
SHBA mund të shpenzojë 3.5% të PBB-së për mbrojtjen, por jo e gjitha shkon për NATO-n. Pjesa më e madhe e fuqisë së tyre është e vendosur në Paqësor dhe në territorin e tyre kombëtar.
Prandaj, është gabim të gjykosh vlerën e anëtarësimit në aleancë në këto kushte. Klauzola kyçe e traktatit të NATO-s është neni 5, i cili përmirëson sigurinë kolektive dhe i detyron vendet anëtare të përgjigjen nëse ndonjë anëtar sulmohet.
SHBA-ja është i vetmi shtet anëtar që ka përdorur nenin 5, pas sulmeve të 11 shtatorit.
A është NATO gati për luftë?
Megjithatë, një problem madhor me të cilin përballet NATO nuk është dislokimi i trupave që ka, por furnizimi i tyre.
Siç tregohet nga përpjekjet për të furnizuar Ukrainën me pajisje dhe municion, ajo nuk ka as rezerva dhe as kapacitet prodhues për të mbajtur një luftë moderne afatgjatë.
Admirali Rob Bauer i Marinës Mbretërore të Holandës, komandanti i lartë ushtarak i NATO-s dhe këshilltari ushtarak i Këshillit të Atlantikut të Veriut, foli në Forumin e Sigurisë në Varshavë në tetor 2023, raporton abcnews.al.
“Ne kemi nevojë për sasi të mëdha. Duke mbajtur sa më pak rezerva, ekonomia e rezervës minimale të nevojshme që kemi ndërtuar së bashku për 30 vjet në ekonomitë tona liberale, është mjaft e mirë për shumë gjëra por jo për forcat e armatosura kur ka një luftë”, tha ai.
Një numër vendesh europiane janë distancuar tashmë nga komentet e Macron, duke përfshirë Poloninë, Republikën Çeke dhe Suedinë, anëtarësimi i së cilës në NATO u miratua përfundimisht nga Hungaria, e cila do të bëhet anëtari i 32-të i aleancës.
Megjithatë, Rusia iu kundërpërgjigj vërejtjeve të Macron, me zëdhënësin e Kremlinit Dmitry Peskov duke u thënë gazetarëve se edhe diskutimi i idesë së dërgimit të trupave perëndimore për të luftuar në Ukrainë përfaqësonte një “element të ri shumë të rëndësishëm”.
“Në këtë rast, do të na duhet të flasim jo për mundësinë, por për mundësinë e një konflikti të menjëhershëm”, shtoi ai.
