Pas vdekjes së Fatos Nanos, janë publikuar shkrime retrospektive mbi zhvillimet në Shqipëri gjatë 35 viteve të tranzicionit nga diktatura në demokraci. Një tregim nga një ish-partizan, lidhur me premtimet e politikanëve, përshkruan momentet e vështira të pas luftës dhe zhgënjimin e tij për realitetin.
Në vitin 1943, një adoleshent partizan i iku një operacioni nazist dhe përballet me pyetjen e nënës së tij për arsyetimin e angazhimit të tij në një luftë të rrezikshme. Ai premton një të ardhme më të mirë për të gjithë, duke përmendur një imagjinatë të shëndoshë për qumështin që do të vinte me rubinet. Por, dy dekada më vonë, kur të mirat nuk ishin realizuar, i nënë e tij shprehte zhgënjimin për rrethanat e tyre ekonomike.
Këtë episod e përforcoi Gramoz Pashko në mars 1991 me premtimin e një “çeku të bardhë” që Amerika ofronte. Megjithatë, pas ardhjes në pushtet të Partisë Demokratike, shumë ndërmarrje u mbyllën dhe papunësia u rrit. Emigracioni u bë një zgjidhje për shumë shqiptarë, të cilët mbijetuan falë ndihmave humanitare.
Berisha, kur mori pushtetin, premtuesi i “modelit tajvanez,” inkurajoi iniciativat private, por kjo përkthehej në ndërtimin e lokaleve pa leje dhe skemat piramidale. Kur këto skema kolapsuan, pasojat ishin shkatërrimtare, me rreth 3000 viktima.
Fatos Nano, si pasardhës, premtoi rikthimin e parave të humbura nga firmat piramidale, por rezultati ishte i ngjashëm me premtimet e mëparshme. Kur Berisha u rikthye, ai bëri premtime të tjera, si ndërtimin e autostradave dhe portit të Vlorës, që mbeten pjesërisht të papërfunduara.
Edi Rama, ndryshe nga paraardhësit, përdori formate digjitale për të promocionuar projektet e tij, por shumë prej tyre nuk ishin realizuar. Rezultatet e 35 viteve kanë qenë zhgënjyese: 2 milion shqiptarë janë në emigracion, 60% e familjeve nuk mund të përballojnë pushimet, dhe 70% e të rinjve duan të emigrojnë. Në krye të opozitës është një lider 81-vjeçar, që ka zhgënjyer herë pas here popullin.
