Dita e OXI-it në Greqi përkujton një moment të rëndësishëm kur vendi, me një pozita të dobët, u kundërvu me guxim ndaj agresionit italian gjatë Luftës italo-greke. Kjo luftë, që u zhvillua për një periudhë të gjatë dhe kishte si bazë pretendime absurde nga Italia, përfshiu gjithashtu territore shqiptare, si Çamerinë. Të rinjtë shqiptarë u angazhuan në propagandën italiane, duke menduar se Evropa do të korrigjonte padrejtësitë historike ndaj tyre. Në këtë kontekst, Shqipëria, e pushtuar më parë nga Italia, kontribuoi në frontin grek me dy batalione shqiptarësh.
Kujtimet e oficerit Prenk Previzi tregojnë për humbjen e jetëve të rinjve nga Veriu, të cilët, duke u rreshtuar vullnetarë, besonin se po mbronin një kauzë kombëtare. Megjithatë, pas 45 vjetësh në komunizëm, kjo pjesë e historisë u harua me qëllim, duke u paraqitur dezertimi si një akt moral të ulët, përkundrejt një ideologjie të re që përshtati historinë sipas bindjeve të saj.
Në krahasim, kombet e qytetëruara kujtojnë dhe nderojnë ushtarët e rënë në mënyrë fisnike, siç bënë edhe pasardhësit e trupave “Alpini” italiane. Ata përkujtojnë sakrificën për atdheun, duke theksuar se një komb formohet nga shembujt e atyre që sakrifikuan për të, pavarësisht përfundimeve të luftërave.
Sot, në këtë Ditë të OXI-it, kombin grek kujton me krenari sakrificat e ushtarëve të tij, ndërsa shqiptarët duhet të nderojnë kujtimin e atyre që ranë për vendin e tyre, si luftëtarë të betuar, dhe të shmangin kujtimin e dezertimit si një akt të moralshëm. Ky kujtim është veçanërisht i rëndësishëm për 111 djemtë nga Mirdita, Luma e Dibra, që humbën jetën në vitin 1940, pavarësisht kontekstit politik të asaj kohe.
