Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, i kërkoi Serbisë hapa të menjëhershëm për anëtarësimin në BE dhe vendosjen e sanksioneve ndaj Rusisë. Kjo thirrje ndodh në një kohë kur Beogradi vazhdon të mbetet një nga partnerët evropianë të Kremlinit, pavarësisht pushtimit rus të Ukrainës dhe presioneve ndërkombëtare. Ekspertët, si Igor Bandoviq, interpretojnë mesazhet nga Brukseli si një sinjal të qartë për mungesën e durimit.
Von der Leyen theksoi nevojën për përparim në sundimin e ligjit dhe lirinë e mediave, duke e cilësuar momentin aktual si kritik për vendimet që Serbia duhet të marrë. Një pikë e rëndësishme është se Serbia justifikon refuzimin për të vendosur sanksione ndaj Rusisë me arsyetimin e “interesave kombëtare”, përfshirë varësinë energjetike dhe mbështetje nga Moska për Kosovën.
Deri më tani, Serbia nuk ka hapur kapituj të rinj në negociatat për anëtarësim që nga viti 2021 dhe ka një përparim prej vetëm 61% në përafrimin me politikën e jashtme të BE-së. Von der Leyen njoftoi se BE-ja është e gatshme të lidhë energjinë e Serbisë me tregun evropian për të siguruar furnizim stabil gjatë dimrit. Megjithatë, Serbia mbetet e varur nga gazi rus, që përbën rreth 80% të nevojave të saj energjetike.
Në kontekstin e politikës energjetike, presidenti serb Vuçiç e përshkroi ofertën ruse për një marrëveshje të re gazore si “shumë zhgënjyese”, duke tërhequr vëmendjen se Kremlini i kërkoi Beogradit të mos nacionalizojë kompanitë energjetike.
Ndërkohë, von der Leyen nënvizoi rreziqet që përbën ndikimi rus në Ballkan dhe si një pengesë për zgjerimin e BE-së. Ajo diskutoi gjithashtu arrestimin e dy personave në një kamp paramilitar në Serbi, lidhur me planifikimin e trazirave në Moldavi, si dhe varësinë e vazhdueshme të Beogradit nga shërbimet ruse.
Arsyetimi se “orientimi drejt BE-së ka kosto”, sipas Bandoviq, është një pengesë për qeverinë aktuale të Serbisë, e cila, pavarësisht që ka qenë vend kandidat për anëtarësim që nga viti 2012, nuk ka arritur të përmbushë standardet e kërkuara nga Brukseli, përfshirë normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën. Expertët paralajmërojnë se ndihma dhe mbështetja evropiane janë të nevojshme, por realizimi i reformave mbetet sfidë për Serbinë.
