Një antenë gjigante 40 metra e lartë, e vendosur në Kaliningrad, është identifikuar si burimi kryesor i ndërhyrjeve në sinjalin GPS për avionët dhe anijet europiane. Kjo strukturë, pranë fshatit Okunevo, ndodhet vetëm 98 kilometra nga qyteti polak Gdansk dhe është bërë një problem i madh që nga fillimi i pushtimit rus të Ukrainës.
Ekspertët kanë përdorur metoda të avancuara, si triangulimi dhe imazhe satelitore, për të lokalizuar antenën. Edhe pse janë diskutuar propozime për “neutralizimin” e saj, kjo ide është hedhur poshtë për shkak të frikës nga një përshkallëzim i situatës me Rusinë. Kaliningradi nuk është i vetmi vend ku janë identifikuar intervenime; ka pasur gjithashtu stacione të ngjashme në Baltiysk, Yantarnyy dhe afër Shën Petersburgut.
Që nga vitit 2022, linjat ajrore europiane janë përballur me probleme serioze. Sipas raportimeve, dhjetëra avionë kanë hasur pengesa në sistemet e navigimit, duke çuar në rreth 90 deri në 150 incidente shtesë në ditë. IATA raporton se humbjet e sinjalit GPS janë rritur me 220% në periudhën 2021-2024, me një mesatare prej 56.3 raste për çdo 1,000 fluturime.
Intervenimet ndodhin kryesisht përmes dy metodash: bllokimit (jamming) dhe mashtrimit (spoofing), ku sinjali GPS bllokohet ose dërgohen të dhëna të rreme për të manipuluar pozitat e avionëve. Këto veprime kanë pasur pasoja të rënda, duke përfshirë anullimin e fluturimeve dhe devijime të rrezikshme.
Ekspertët e aviacionit paralajmërojnë se këto ndërhyrje po bëhen gjithnjë e më të shpeshta dhe më komplekse, duke rrezikuar sistemet kritike të avionëve. Ndërsa kompanitë ajrore kërkojnë një ndërhyrje nga ICAO, ndikimi rus në këtë agjenci bën që zgjidhjet të duken të vështira. Sfidat e rritura gjeopolitike i bien në qendër tensioneve dhe ndërlikimeve të shumta, duke bërë të domosdoshme marrjen e masave për të mbrojtur sigurinë e fluturimeve.
