Opinion nga Timoni.al
Kompania Erzeni prej vitesh e prezanton veten si një nga markat kryesore të qumështit dhe bulmetit në Shqipëri. Por përtej reklamave plot ngjyra dhe sloganeve të zbrazëta, pyetja që lind është: a është vërtet i shëndetshëm qumështi dhe djathi që ne blejmë nga Erzeni, apo fshihet një mashtrim i madh ushqimor?
Tregu shqiptar i bulmetit është prej kohësh nën akuzë për manipulime. Raportime të Autoritetit Kombëtar të Ushqimit dhe kontrolleve të pavarura kanë treguar se qumështi në treg shpesh përmban mbetje antibiotikësh që kalojnë nga lopët e trajtuara pa respektuar periudhën e tërheqjes. Djathrat dhe gjalpi shpesh përzihen me vajra vegjetalë të rafinuar si vaji i palmës, por shiten si produkte “100% natyrale”. Ka pasur raste të riciklimit të produkteve të skaduara, të cilat ri-etiketohen dhe kthehen sërish në raft. Laboratorët shqiptarë kanë zbuluar gjithashtu qumësht të holluar me ujë apo të trajtuar me kimikate për të fshehur prishjen. Nëse këto praktika janë dokumentuar tek kompani të tjera, pse duhet të besojmë verbërisht se Erzeni nuk ndjek të njëjtat rrugë mashtruese për të ulur koston dhe për të rritur fitimin?
Konsumatori mund të dallojë vetë shumë gjëra, pa pasur nevojë për laborator. Qumështi i pastër ka ngjyrë bardhë-krem, krijon ajkë kur zihet dhe prishet shpejt jashtë frigoriferit. Nëse qumështi i Erzenit nuk bën ajkë, nuk prishet për ditë të tëra dhe duket si ujë i bardhë, kjo është shenjë alarmante. Djathi i natyrshëm ka shije karakteristike të kripur e pak thartë, ndërsa nëse djathi i Erzenit është tepër i bardhë si gëlqere, ka shije të ëmbël ose nuk zbutet në temperaturë ambienti, atëherë kemi të bëjmë me vajra vegjetalë e niseshte, jo me qumësht. Gjalpi natyral shkrihet duke u ndarë në yndyrë dhe ujë, ndërsa nëse gjalpi i Erzenit shkrihet në mënyrë homogjene dhe ka ngjyrë portokalli të fortë, kjo tregon ngjyrues e vajra të rafinuar. Kosi i natyrshëm ka shije të thartë dhe pak serum sipër, por nëse kosi i Erzenit është shumë i ëmbël dhe ka teksturë xhelatinoze, kjo është shenjë stabilizuesish dhe niseshtesh artificiale.
Këto nuk janë teori. Nuk është hera e parë që qumështi manipulohet në tregjet botërore. Në Indi dhe Pakistan qumështi u zbulua i përzier me detergjentë, formalinë dhe peroksid hidrogjeni. Në Kinë, skandali i melaminës helmoi mijëra foshnja. Edhe në Afrikë Lindore qumështi u gjet i trajtuar me kimikate për t’u ruajtur gjatë transportit. A mund të mendojë dikush me seriozitet se Shqipëria, një vend me institucione të dobëta dhe kontrolle të rralla laboratorike, është e imunizuar nga të njëjtat mashtrime? Përkundrazi, është terren i përsosur për abuzim.
Nëse Erzeni përdor këto praktika – dhe të gjitha shenjat tregojnë dyshime të forta – atëherë nuk kemi të bëjmë vetëm me mashtrim tregtar, por me krim kundër shëndetit publik. Qumështi e bulmeti konsumohen nga fëmijët, nga të moshuarit, nga familjet tona çdo ditë. Çdo kompromis me to është atentat ndaj jetës. Për këtë arsye, SPAK, Autoriteti Kombëtar i Ushqimit dhe tatimet kanë detyrim ligjor dhe moral të hetojnë jo vetëm pasqyrat financiare të kompanisë, por mbi të gjitha përmbajtjen reale të produkteve.
Konsumatori shqiptar nuk ka laborator, por ka sy, hundë dhe shije. Qumështi që nuk prishet, djathi që nuk zbutet dhe gjalpi që nuk ndahet flasin më shumë se çdo reklamë e bukur. Pyetja mbetet e hapur: çfarë po blejmë nga Erzeni – shëndet apo helm?
Dyshimet mbi industrinë e qumështit në Shqipëri
Tregu shqiptar i bulmetit është prej kohësh nën akuzë për mashtrime. Raportime të Autoritetit Kombëtar të Ushqimit dhe kontrolleve të pavarura kanë treguar se:
- Në qumështin e tregut shpesh janë gjetur mbetje antibiotikësh, që kalojnë nga lopët e trajtuara pa respektuar periudhën e tërheqjes.
- Djathrat e bardhë dhe gjalpi shpesh përzihen me vajra vegjetalë të rafinuar (si vaji i palmës), por shiten si produkte “100% natyrale”.
- Ka pasur raste të riciklimit të produkteve të skaduara, të cilat ri-etiketohen dhe kthehen sërish në raft.
- Laboratorët shqiptarë kanë zbuluar raste ku qumështi ishte i holluar me ujë, apo i trajtuar me kimikate për të fshehur prishjen.
Kur këto praktika janë dokumentuar tek kompani të tjera, pse duhet të besojmë verbërisht se Erzeni nuk ndjek të njëjtat rrugë mashtruese për të ulur koston dhe për të rritur fitimin?
Shenjat që tregojnë një produkt të dyshimtë
Konsumatori mund të dallojë disa tregues të thjeshtë:
- Qumështi i pastër ka ngjyrë bardhë-krem, krijon ajkë kur zihet dhe prishet shpejt jashtë frigoriferit. Nëse qumështi i Erzenit nuk bën ajkë, nuk prishet për ditë të tëra dhe duket si ujë i bardhë, kjo është shenjë alarmante.
- Djathi i natyrshëm ka shije karakteristike të kripur e pak thartë. Nëse djathi i Erzenit është tepër i bardhë si gëlqere, ka shije të ëmbël ose nuk zbutet në temperaturë ambienti, atëherë kemi të bëjmë me vajra vegjetalë e niseshte, jo me qumësht.
- Gjalpi natyral shkrihet duke u ndarë në yndyrë dhe ujë. Nëse gjalpi i Erzenit shkrihet në mënyrë homogjene dhe ka ngjyrë portokalli të fortë, kjo tregon ngjyrues e vajra të rafinuar.
- Kosi natyral ka shije të thartë dhe pak serum sipër. Nëse kosi i Erzenit është shumë i ëmbël dhe ka teksturë xhelatinoze, kjo është shenjë stabilizuesish dhe niseshtesh artificiale.
