SHBA- Raporti i Rojës Bregdetare të SHBA-së mbi shpërthimin e anijes nëndetëse Titan sapo është publikuar, pas një hetimi kompleks dyvjeçar. Në qershor të vitit 2023, nëndetësja OceanGate shpërtheu rreth 90 minuta pasi filloi të zbriste drejt rrënojave të Titanikut në Oqeanin Atlantik.
Nëndetësja Titan filloi zhytjen e saj drejt Titanikut, i cili ndodhet 3,800 m thellë në Oqeanin Atlantik, në mëngjesin e 18 qershorit 2023. Por, vetëm 500 metra larg mbërritjes te rrënojat e famshme, nëndetësja pësoi një dështim katastrofik.
Pesë personat në bord ishin drejtori ekzekutiv i OceanGate, Stockton Rush, i cili pilotonte nëndetësen, eksperti francez i Titanikut, Paul-Henri “PH” Nargeolet, i cili ishte bashkëpilot, dhe tre pasagjerë që e kishin paguar kompaninë për zhytjen: eksploruesi britanik Hamish Harding, biznesmeni britaniko-pakistanez Shahzada Dawood dhe djali i tij 19-vjeçar, Suleman, gjetën vdekjen e menjëhershme.
Shpërthimi ishte aq i shpejtë sa askush nuk do të kishte kohë të kuptonte se çfarë po ndodhte. Një operacion i madh kërkim-shpëtimi u nis, me aeroplanë, anije dhe robotë nënujorë që kërkonin Oqeanin Atlantik. Por më 22 qershor u gjetën rrënojat e anijes Titan.
Roja Bregdetare e SHBA-së (USCG) ka kaluar dy vjet duke hetuar katastrofën e Titanit – dhe ka qenë një hetim i gjatë dhe kompleks. Në shtator 2024, USCG mbajti një seancë dëgjimore publike dyjavore, ku dëshmitarët – përfshirë ish-punonjës të OceanGate, pasagjerë të Titan dhe ekspertë të detit të thellë – dhanë dëshmi.
Mbetjet e anijes Titan, të nxjerra nga fundi i detit, janë shqyrtuar gjithashtu me kujdes. USCG synon të përcaktojë se çfarë shkoi keq dhe të japë rekomandime për të parandaluar që një katastrofë e tillë të ndodhë përsëri.
Raporti nga Bordi i Hetimit Detar shqyrton:
-Çfarë e shkaktoi incidentin – dhe si dështoi nëndetësja
-Nëse kishte ndonjë provë se ka pasur një akt të “sjelljes së keqe, paaftësisë, neglizhencës, mungesës së aftësive ose shkeljes së qëllimshme të ligjit” që kontribuoi në katastrofë.
-Nëse ka prova se është kryer një vepër penale
-Nëse ka nevojë për ligje ose rekomandime të reja
Raporti rendit faktorin kryesor shkaktar për shpërthimin si “mosndjekjen e protokolleve të përcaktuara inxhinierike për sigurinë, testimin dhe mirëmbajtjen e nëndetëses së tyre”.
Raporti identifikoi gjithashtu:
-Nevoja për qeverisje të duhur të korporatave
-Një kulturë profesionale në vendin e punës
-Mbikëqyrje rregullatore e përmirësuar
“Në vitet para incidentit, OceanGate përdori taktikat e frikësimit, lejet për operacione shkencore dhe reputacionin e favorshëm të kompanisë për të shmangur shqyrtimin rregullator”, shton raporti.
“Duke krijuar dhe shfrytëzuar strategjikisht konfuzionin rregullator dhe sfidat e mbikëqyrjes, OceanGate në fund të fundit ishte në gjendje ta operonte Titanin plotësisht jashtë protokolleve të përcaktuara të detit të thellë”,thuhet në të.
Raporti thotë se drejtori ekzekutiv i OceanGate, Stockton Rush, i cili vdiq në bord të nëndetëses, ishte në gjendje të injoronte të dhënat jetësore gjatë periudhës para incidentit për shkak të mungesës së mbikëqyrjes.
“Mungesa e mbikëqyrjes nga palë të treta dhe e punonjësve me përvojë të OceanGate në staf gjatë operacioneve të tyre të Titan në vitin 2023 i lejoi Drejtorit Ekzekutiv të OceanGate të injoronte plotësisht inspektimet jetësore, analizat e të dhënave dhe procedurat parandaluese të mirëmbajtjes, duke kulmuar në një ngjarje katastrofike”, thuhet në të.
Tetë faktorë kryesorë shkaktarë çuan në një shpërthim fatal nën ujë:
-Proceset e projektimit dhe testimit të OceanGate për nëndetësen nuk trajtuan “parimet themelore të inxhinierisë” të nevojshme për një “mjedis të rrezikshëm në vetvete”.
-OceanGate nuk kreu një analizë për të kuptuar ciklin e pritur të nëndetëses.
-Kompania ishte tepër e varur nga një sistem monitorimi në kohë reale të gjendjes së nëndetëses dhe dështoi të analizonte në mënyrë kuptimplote të dhënat.
-Përdorimi i vazhdueshëm i Titanit nga OceanGate, pavarësisht një sërë incidentesh që kompromentuan nëndetësen pa e vlerësuar siç duhet këtë
-Ndërtimi i nëndetëses me fibra karboni çoi në të meta që dobësuan integritetin e saj strukturor.
-OceanGate dështoi të kryente hetime të hollësishme pasi kishte përjetuar aksidente.
-Kompania kishte një “mjedis pune toksik” që përdorte shkarkimin e anëtarëve të stafit për t’i dekurajuar ata të shprehnin shqetësime për sigurinë.
-OceanGate dështoi të kryente mirëmbajtje parandaluese në trupin e anijes ndërsa ajo nuk po përdorej para ekspeditës së saj të pafat të vitit 2023.
Shpërthimi i nëndetëses Titan u shkaktua nga humbja e integritetit strukturor të trupit të saj prej fibre karboni, duke çuar në vdekjen “e menjëhershme” të të gjithë personave në bord, ka përcaktuar hetimi i Rojës Bregdetare të SHBA-së.
“Kjo humbje e integritetit strukturor shkaktoi shpërthimin e papritur katastrofik të trupit të anijes”, thuhet gjithashtu në raport.
Njerëzit në bord ishin “të ekspozuar ndaj afërsisht 4,930 paund për inç katror të presionit të ujit, duke rezultuar në vdekjen e menjëhershme të të pesë personave”.
Raporti i Bordit të Hetimit Detar shqyrtoi gjithashtu nëse ndonjë faj mund t’i atribuohej Rojës Bregdetare të SHBA-së (USGC).
Ai zbuloi se “nuk kishte akte të sjelljes së keqe, paaftësisë, neglizhencës, mungesës së aftësive ose shkeljeve të ligjit nga punonjësit e USCG-së ose ndonjë personel tjetër që kontribuoi në këtë viktimë”.
10 përfundime kryesore nga raporti i gjatë prej 335 faqesh:
-OceanGate dështoi të ndiqte protokollet e përcaktuara inxhinierike për sigurinë, testimin dhe mirëmbajtjen e nëndetëses së tyre, gjë që Roja Bregdetare e SHBA-së thotë se ishte faktori kryesor shkaktar.
-Shpërthimi i papritur i nëndetëses u shkaktua nga humbja e “integritetit strukturor” – të gjithë në bord u ekspozuan ndaj afërsisht 4,930 paund për inç katror të presionit të ujit, duke rezultuar në “vdekjen e menjëhershme” të të pesë personave.
-Drejtori ekzekutiv Stockton Rush, i cili vdiq në bordin e anijes nëndetëse Titan në qershor 2023, ishte në gjendje të injoronte inspektimet jetësore , analizat e të dhënave dhe procedurat e mirëmbajtjes parandaluese.
-Hetuesit analizuan aspektin teknik të nëndetëses Titan dhe e përshkruan dizajnin e saj të bërë nga fibra karboni si “me të meta”, duke shtuar se kompania nuk i ndoqi shenjat e problemeve brenda automjetit që ishin shfaqur në muajt e mëparshëm.
-Një pjesë e problemit ishte ” mjedisi toksik i punës i OceanGate , i cili përdorte shkarkimet e anëtarëve të lartë të stafit dhe kërcënimin e afërt të shkarkimit nga puna për të dekurajuar punonjësit dhe kontraktorët që të shprehnin shqetësime për sigurinë”.
-Rritja e presioneve financiare mbi kompaninë në vitin 2023 rezultoi në një rrezik në rritje për trupin e anijes Titan dhe operacionet e saj.
-Punonjësve të OceanGate iu kërkua të hiqnin dorë përkohësisht nga pagat me premtimin e pagave të prapambetura.
-Një ish-anëtar i stafit u tha hetuesve: “Kompania ishte shumë e stresuar ekonomikisht dhe si rezultat, [ata] po merrnin vendime që kompromentonin sigurinë “.
-Kornizat rregullatore vendase dhe ndërkombëtare për operacionet nënujore ishin “të pamjaftueshme për të adresuar kompleksitetet e teknologjive dhe praktikave moderne nënujore” kur ndodhi tragjedia e Titanit.
-Së fundmi, nëse Rush do t’i kishte mbijetuar incidentit, hetuesit do të kishin rekomanduar që Departamenti i Drejtësisë të shqyrtonte nëse do të ndiqte një hetim të veçantë penal, duke shtuar se ai mund të kishte qenë subjekt i përgjegjësisë penale./ Marrë nga BBC
