Euro pësoi rënien e saj më të madhe ditore kundrejt dollarit të hënën që nga maji i kaluar dhe njoftimet që pasuan nga Donald Trump në lidhje me “Ditën e Çlirimit” dhe, siç thekson Financial Times, një rol të rëndësishëm në këtë zhvillim duket se kanë luajtur reagimet e ashpra nga Gjermania dhe Franca, të cilat shprehën frikë se marrëveshja tregtare e shumëpritur midis BE-së dhe SHBA-së do të dëmtojë ekonominë evropiane.
Monedha e vetme ra më shumë se 1% kundrejt dollarit dhe u dobësua 0.8% kundrejt paundit pas njoftimit të së dielës se SHBA-të do të vendosnin tarifa prej 15% për shumicën e importeve të BE-së.
Marrëveshja, të cilën Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen e cilësoi si “marrëveshja më e madhe tregtare ndonjëherë” dhe mbulon pothuajse 44% të PBB-së globale, shmangu një luftë të mundshme tregtare transatlantike.
Megjithatë, kancelari gjerman Friedrich Merz tha të hënën se tarifat e reja do të shkaktonin “dëme të konsiderueshme” në ekonominë e vendit të tij, Evropën dhe vetë SHBA-në. “Jo vetëm që do të ketë inflacion më të lartë, por do të ndikojë edhe në tregtinë transatlantike në tërësi”, tha ai. “Ky rezultat nuk mund të na kënaqë. Por ishte rezultati më i mirë që mund të arrihej në një situatë të caktuar”.
Kryeministri francez Francois Bayrou tha se marrëveshja tregtare shënoi një “ditë të zezë”, duke shtuar se BE-ja ishte “dorëzuar”. Ndërkohë, kryeministri spanjoll Pedro Sanchez tha se e mbështeste marrëveshjen “por pa entuziazëm”.
Aksionet evropiane hoqën dorë nga fitimet e mëparshme të hënën, ndërsa lehtësimi fillestar se ishte arritur një marrëveshje i la vendin shqetësimeve në lidhje me ndikimin e saj në ekonominë e eurozonës.
Indeksi DAX i Gjermanisë u mbyll me 1.1% rënie, ndërsa CAC 40 i Francës humbi 0.4%. Aksionet e automjeteve të ekspozuara ndaj tarifave në indeksin rajonal Stoxx Europe 600 ranë me 1.8%, pasi kishin fituar një shumë të ngjashme në hapjen e së hënës.
Pavarësisht rënies, euro mbetet 12% më e lartë kundrejt dollarit që nga fillimi i vitit, e nxitur nga planet e planifikuara të shpenzimeve të mbrojtjes të Gjermanisë, si dhe shpresat më të gjera të investitorëve se politikat “Amerika e Para” të Donald Trump do të inkurajojnë një valë stimujsh ekonomikë në eurozonë.
Marrëveshja e së dielës siguroi në mënyrë efektive një normë tarifore më të ulët për BE-në sesa 30% që presidenti i SHBA-së kishte kërcënuar të vendoste nga 1 gushti. Megjithatë, tarifat ende përfaqësojnë një rritje trefish mbi tarifat mesatare të SHBA-së në fuqi para njoftimeve të Trump për “Ditën e Çlirimit” në prill.
Shoqata Evropiane e Prodhuesve të Çelikut tha se tarifa prej 15% e SHBA-së për shumicën e importeve të BE-së do t’u shtonte një “barrë të madhe” anëtarëve të saj.
Si do të “vuloset” marrëveshja?
BE-ja dhe SHBA-ja pritet të lëshojnë një deklaratë të përbashkët më 1 gusht, duke përshkruar elementët kryesorë të marrëveshjes. Zyrtarët e BE-së presin që Trump të nënshkruajë një urdhër ekzekutiv që do të vërë në fuqi tarifën prej 15% në të njëjtën ditë.
Brukseli do të duhet ta përkthejë deklaratën e përbashkët në terma ligjërisht të detyrueshëm, gjë që do të kërkonte mbështetjen e shumicës së vendeve të BE-së.
Nëse marrëveshja do të dështonte, të cilën diplomatët e kanë përshkruar si një skenar të pamundur, BE-ja mund të hakmerret.
Von der Leyen tha se priste që marrëveshja të zgjaste për pjesën tjetër të presidencës së Trump. Komisioneri i Tregtisë i BE-së, Maros Sefcovic, tha të hënën se shpresonte që marrëveshja të ishte “një hap drejt një marrëveshjeje më të gjerë tregtare dhe investimesh BE-SHBA në të ardhmen”.
Dhoma Amerikane e Tregtisë në BE e mirëpriti marrëveshjen, duke thënë se ajo “ofron lehtësim” për bizneset. Megjithatë, shtoi se tarifa prej 15% “përfaqëson ende një rritje të konsiderueshme të kostos së tregtisë” dhe se më shumë sektorë duhet të përfshihen në listën zero-për-zero të marrëveshjes.
Shtëpia e Bardhë tha se marrëveshja “arrin reforma historike strukturore dhe angazhime strategjike që do t’i sjellin dobi industrisë, punëtorëve dhe sigurisë kombëtare të SHBA-së për brezat që do të vijnë”.
