Editorial nga Timoni.al
Të hënën, Këshilli Bashkiak i Vlorës do të zhvillojë një mbledhje që, ndonëse e paraqitur në formë rutinore, në përmbajtje është një akt i rëndë i grabitjes së pasurisë publike. Pas një rendi dite të përpiluar me kujdes për të kaluar në heshtje, do të miratohen vendime që, nëse nuk ndalohen, do të hyjnë në histori si një nga koncesionet më të turpshme dhe të pashpjegueshme të një bashkie shqiptare. Vlora, një qytet që historikisht ka qenë simbol i krenarisë kombëtare, rrezikon të bëhet sot simbol i një pazari të pistë, ku mali dhe deti i një qyteti kalojnë në pronësi të një familjeje që përfaqëson më së miri modelin e Shqipërisë së kapur: familja Frangaj.
Në një vend normal, një pronar televizioni që është “non grata” nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës do të ishte përjashtuar nga çdo projekt publik, do të mbahej larg fondeve dhe vendimeve strategjike për të ardhmen e vendit. Por në Shqipërinë e Ramës, non grata-t shpërblehen. Frangaj nuk mbahet më vetëm për emisionet e propagandës dhe tenderët mediatikë – sot ai bëhet pronar i një territori më të madh se shumë fshatra bashkë.
Pse ndodh kjo? Sepse Frangaj është zëri dhe fasada e pushtetit. Ai nuk është vetëm një propagandist – ai është një aktor ekonomik që përfiton drejtëpërdrejt nga lidhja me Ramën. Sa më shumë e sulmon opozitën dhe e lavdëron qeverinë në ekran, aq më shumë përfiton në terren.
Projekti parashikonte të shtrihej në një sipërfaqe 830 hektarë duke përlarë praktikisht të gjithë faqen e Malit të Kaninës, e njohur ndryshe si ekonomia Shashicë-Gumenicë, atje ku qindra banorë të zonës kishin ndërtuar ekonominë e tyre blegtorale.
I vënë përpara presionit të madh që vinte nga Tirana, Ermal Dredha filloi procedurat. Fillimisht duke caktuar një seancë dëgjimore me banorët e Kaninës.
“Janë gati 800 e ca hektarë që ne duam t’i vendosim në një fazë studimi. Pra bëhet fjalë për strategjinë që ka qeveria shqiptare sa i përket edhe pjesës së potencimit të energjisë së rinovueshme. Ideja është që ne e kemi si detyrim ligjor, që kushdo që ka një shprehje interesi të vazhdojmë proçedurat ligjore,” u përpoq të justifikohej kryebashkiaku i Vlorës para banorëve të Kaninës.
Por banorët ishin njëzëri fuqimisht kundër projektit, i cili sipas tyre do të shkatërronte përfundimisht ekonomitë e qindra familjeve që jetojnë kryesisht me blegtori.
“Në atë zonë, ku ju kërkoni të ndërtoni centralin diellor ka më shumë se 7500 krerë bashki dhe dhjetra stane. Ku do shkojnë këta njerëz?” pyetën disa nga banorët.
Paralelisht ata thanë se një pjesë e madhe e tokave pjesë e projektit janë prona private ose në procese gjyqësore për njohjen e titullit të pronësisë, edhe pse kryebashkiaku pretendon se sipas Kadastrës ajo zonë rezulton tokë shtet.
I vënë përballë kundërshtimit të fuqishëm të banorëve, Ermal Dredha u mundua ta zvarrisë sa më shumë shtyrjen përpara të projektit. Por presioni që vinte nga Tirana ishte shumë i lartë.
Vlora në shtetrrethim
Teksa Partia Socialiste ishte mbledhur të festonte 34 vjetorin e saj, në media rrodhën disa pamje të një debati të tensionuar mes Edi Ramës dhe Ermal Dredhës. Në pamjet filmike, kreu i qeverisë dukej qartë teksa i drejtohej me tone shumë të ashpra kryebashkiakut të Vlorës.
Ndonëse motivi i përplasjes u lidh me zjarret në fushën e mbetjeve në Vlorë, me sa duket arsyet ishin më të thella se kaq. Por ky ishte vetëm sinjali i parë, që më vonë do të pasohej nga një fortunë e paprecedentë, e cila e vuri bashkinë e Vlorës në një shtetrrethim qeveritar.
Dy javë pas përvjetorit të PS, Edi Rama zbarkoi vetë në Vlorë. Gjatë një takimi po të tensionuar me Ermal Dredhën ai urdhëroi shkarkimin e të gjithë drejtorëve të bashkisë. Kjo ishte hera e parë në historinë e shtetit shqiptar, kur kryeministri shkarkonte të gjithë ekipin drejtues të një bashkie, e cila më vonë u pasua nga disa bashki të tjera, por jo me intensitetin e Vlorës.
Dhe ndërsa drejtorët e Vlorës dilnin të gjithë kokëulur dhe me bishtin ndër shalë nga Bashkia, ku sapo kishin dhënë dorëheqjet, shumë po përpiqeshin të kuptonin se çfarë qëndronte vërtetë pas bombardimit që Edi Rama i bëri Bashkisë së Vlorës. Por përgjigje nuk kishte.
Megjithatë pazëlli do të dukej më i plotë vetëm dy javë më vonë.
“Kanina” në Këshill Bashkiak
Dredhitë për ta zvarritur sa më shumë projektin e rrëmbimit të tokës në Kaninë nuk po pinin më ujë. Pas dhunimit të Bashkisë së Vlorës nga Edi Rama, me sa duket mesazhi u përcoll qartë. Dy ditë më parë, Ermal Dredha, firmosi projektvendimin për nisjen e procedurës për dhënien me qira për 10 vjet me të drejtë rinovimi të 834 hektarëve në Kaninë. Rastësi shumë e fortë.
Projektvendimi per rrembimin e Kanines
Projektvendimi i firmosur është caktuar për votim në mbledhjen e radhës të Këshillit Bashkiak të Vlorës, e cila do të zhvillohet në datën 21 korrik.
“Qëllimi i këtij projektvendimi është miratimi në Këshillin Bashkiak të Vlorës i dhënies në përdorim me afat 10 vjet me të drejtë rinovimi i sipërfaqes kullosore Shashicë Gumenicë, me sipërfaqe totale 834 hektarë, të cilat plotësojnë kushtet e favorshme klimaterike për veprimtari fotovoltaike me qëllim prodhimin e energjisë,” thuhet në relacionin e projekvendimit.
Ndonëse Bashkia e Vlorës e mban të fshehtë emrin e kompanisë që qëndron pas shprehjes së interesit për ndërtimin e parkut diellor, nën zë flitet se pas projektit qëndron një oligark i fuqishëm mediatik nga Tirana, i cili del pronar gjithandej në Jug. Dhe me sa duket tashmë do të bëhet edhe pronari i Kaninës, teksa qeveria po shfaros kështu edhe atë pak blegtori që ka mbetur ende në Shqipëri dhe po përzë edhe ata pak njerëz, që nuk kanë ikur akoma nga sytë këmbët në emigrim.
850 hektarë tokë në malin e Kaninës – një zonë me vlerë të jashtëzakonshme ekologjike, historike, blegtorale dhe turistike – do t’i kalojnë për “zhvillim energjetik” biznesmenit Aleksandër Frangaj, një njeri i cili nuk është thjesht i lidhur me qeverinë Rama, por edhe i shpallur non grata nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, së bashku me bashkëshorten e tij. SHBA nuk e shpalli Frangajn non grata për gabime teknike, por për korrupsion sistematik, për përdorim të mediave si mjete përfitimi politik dhe ekonomik, për lidhje të dëmshme me figura politike të korruptuara dhe për pjesëmarrje në një model të sëmurë të qeverisjes që SHBA e ka dënuar me forcë në të gjithë rajonin. Dhe ky njeri, i përjashtuar nga një prej aleatëve më të mëdhenj të Shqipërisë, sot shpërblehet nga Edi Rama me territor kombëtar. Jo vetëm që nuk përjashtohet nga projektet publike, por fuqizohet si përfitues i drejtpërdrejtë i tokave më të mira që disponon një qytet bregdetar si Vlora.
Por nuk mbaron me kaq. Në të njëjtën mbledhje bashkiake, pritet të miratohet edhe kalimi i një tjetër prone strategjike – tokat publike të plazhit të vjetër të Vlorës – në emër të vëllait të Aleksandër Frangajt, Eduart Frangës. Një vendim që plotëson një skemë të qartë përqendrimi të tokës dhe pasurisë në duart e një familjeje të vetme, që ka ndërtuar lidhjet e saj me pushtetin përmes televizioni “Klan”, një ekran që për më shumë se një dekadë ka shërbyer si zëdhënës i qeverisë dhe si garant i heshtjes mediatike ndaj korrupsionit, aferave dhe abuzimeve që ndodhin përditë në këtë vend.
Ky nuk është një rast sporadik apo një marrëveshje ekonomike neutrale. Ky është një model. Një sistem i ndërtuar ku kush shërben politikisht, shpërblehet ekonomikisht. Kush hesht për vjedhjet e qeverisë, merr terren për të ndërtuar. Kush i bën qeverisë fasadën propagandistike, bëhet partner i saj në ndarjen e pasurisë publike. Dhe kështu, mali i Kaninës dhe plazhi i Vlorës nuk i jepen ndonjë investitori të huaj, ndonjë sipërmarrësi me vizion apo ndonjë bashkësie banorësh që jetojnë dhe punojnë atje. I jepen familjes Frangaj. Familjes që përfaqëson më qartë se askush tjetër kapjen e shtetit përmes kontrollit të informacionit.
Kaninë nuk është një tokë bosh. Ajo ka banorë. Ka histori. Ka përdorues realë, fermerë, blegtorë, të rinj që janë kthyer nga emigracioni për të ndërtuar jetën mbi tokën e të parëve. Asnjëri prej tyre nuk është pyetur. Asnjë procedurë transparence nuk është ndjekur. Asnjë mbledhje komunitare nuk është zhvilluar. Toka që i përkiste të gjithëve, nga e hëna do të jetë pronë e një familjeje të vetme, që nuk ka derdhur as një pikë djersë për ta fituar. E vetmja gjë që ka bërë është të heshtë. Të mbulojë me propagandë pushtetin. Dhe për këtë, është shpërblyer me territor.
Plazhi i vjetër i Vlorës, ndërkohë, do të shndërrohet nga hapësirë publike në resort privat. Vendimet e bashkisë nuk janë më vendime për komunitetin, por për klientelën. Bashkia nuk është më zgjatje e nevojave të qytetarëve, por vegël për të përmbushur paktet e qeverisë me ata që i garantojnë paqen mediatike. Dhe Frangaj është një nga garantët më të rëndësishëm të kësaj paqeje të rreme. Ai ka heshtur për inceneratorët, për koncesionet, për shkatërrimin e lirisë së medias, për dhunën ndaj protestuesve, për zhdukjen e opozitës. Dhe për këtë heshtje, nuk ka marrë një falënderim – ka marrë tokë. Territor. Pushtet të vërtetë.
Kjo është ajo që ndodh kur një vend nuk ka më ndarje pushtetesh. Kur media nuk është më pushtet i katërt, por degë e zyrës së shtypit të qeverisë. Kur bashkitë nuk përfaqësojnë qytetarët, por i shërbejnë projekteve të errëta të qeverisë qendrore. Dhe kur qytetarët nuk reagojnë, por mbyllen në heshtje ose në frikë.
Pyetja që duhet të shtrojë sot çdo vlonjat, çdo shqiptar, është e thjeshtë: a është ky vendi që duam? Një vend ku fjala “non grata” është flamur nderi dhe jo shenjë turpi? Një vend ku pronat publike kalojnë me vendime të mbuluara nga tymnaja e një mbledhjeje të fshehur bashkiake, pa transparencë dhe pa pjesëmarrje? Një vend ku deti dhe mali nuk janë më pasuri kolektive, por çmime për shërbëtorët më besnikë të pushtetit?
Nëse e hëna kalon në heshtje, nuk është vetëm Vlora që do të humbasë. Do të humbasim të gjithë. Do të humbasim besimin se ky vend mund të ketë drejtësi, barazi dhe meritokraci. Sepse kur një non grata merr malin, dhe një propagandist merr plazhin, është e qartë se Shqipëria nuk po udhëhiqet më nga ligji, por nga pazari. Dhe pazarit i duhet vetëm një gjë: heshtja jonë.
⚠️– Frangaj: non grata nga SHBA, favore nga shteti shqiptar
Aleksandër Frangaj është figurë kontestuese: pronar i televizionit “Klan”, medie që ka qenë zëdhënës i politikave të qeverisë Rama. Por ambicia e tij mediatike bie ndesh me statusin ndërkombëtar: së bashku me bashkëshorten, është shpallur non grata nga Departamenti Amerikan i Shtetit, një vendim që përfshin ndalim hyrje dhe izolim në marrëdhënie ndërkombëtare për shkelje me përhapje korrupsioni dhe abuzimi të medias publike .
Kjo e zbardh kripë çdo retorikë publike: një njeri i ndëshkuar nga SHBA për korrupsion rifitohet në Shqipëri jo përbrenda, por me tokë publike, me breg dhe me mal.
🌄– Mali i Kaninës: depo e pasurisë publike, tani pronë private
Kaninë, e njohur si zona me biodiversitet dhe kullota të mbrojtura, është dhënë tani për ndërtimin e një central diellor që nuk ka as projekt teknik, as vlerë institucionale mjedisore dhe as transparentë publike .
Qindra familje që kanë jetuar dhe punuar atje, po mbahen në errësirë – ndërkohë pronësia kalon drastikisht për Frangaj. Kjo është grabitje e institucioneve dhe kompromise territoriale, e vulosur me vulën e një vendimi lokal që disfata e publikut e bën realitet.
🌊– Nga mali në det: Plazhi digjet për resortët e vëllait
Plazhi i vjetër i Vlorës, ruajtur si hapësirë publike për qytetarët dhe pushuesit, po i kalon Eduart Frangajt, i cili sipas burimeve është përgatitur për ndërtim strukturash turistike private. Kjo nuk është privatizim – është kapje e hapur territoriale e dedikuar ekskluzivisht një familjeje.
Pra, trojet e detit që dikur përdoreshin publikisht, po shndërrohen në aset privat, në një pazar të realizuar pa transparencë dhe pa pjesëmarrje qytetare.
🔄– Nga propaganda në pronë: modeli i ri i pushtetit
Aleksandër Frangaj u shpall non grata nga SHBA, një status që nuk është një kulm politik por një paralajmërim mbi përfshirje në korrupsion dhe manipulim mediatik. Por në Shqipëri, ai nuk përjashtohet; ai shpërblehet me pronësi.
Kjo tregon qartë modelin e sistemit të kontrollit: mediat që mbështesin qeverinë subvencionohen me përfitime territoriale dhe ekonomike. Një televizion që hesht për aferat publike është më i vlefshëm se një qytetar që kundërshton. Pushteti nuk financon informimin kritike – ai financon heshtjen e pasur.
❓– Heshtja vlonjate: simbol i dorëzimit apo frikës?
- Ku janë mediat e pavarura, aktivistët lokalë, intelektualët, urbanistët dhe banorët e Vlorës?
- Si lejohet që toka publike që trashëgohet nga brezat, të merret nga një familje që ka mbështetur propagandën qeveritare, pa asnjë reagim?
Nëse këto vendime kalojnë pa zë, atëherë qyteti i Pavarësisë rrezikon të bëhet simbol i kapjes dhe dhunimit institucional. Nuk humbet vetëm toka, por edhe e ardhmja demokratike e një komuniteti.
