LONDËR- Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte ka theksuar në Londër se aftësitë e mbrojtjes ajrore dhe raketore të Aleancës duhet të katërfishohen, ndërsa u bëri thirrje udhëheqësve të shteteve anëtare të bien dakord, në samitin e ardhshëm në Hagë, për të rritur shpenzimet e mbrojtjes në 5% të PBB-së.
Rutte propozoi që 5% të ndahet në 3.5% për mbrojtjen tradicionale të fortë dhe 1.5% për fusha më të gjera të sigurisë, siç është mbrojtja kibernetike. Ndërsa ai nuk caktoi një afat kohor të qartë për arritjen e qëllimit, ai e përshkroi vendimin e planifikuar si një “moment vendimtar për Aleancën”, veçanërisht pas pushtimit rus të Ukrainës dhe ndikimit ushtarak në rritje të Kinës.
“Realiteti është se ne kemi nevojë për një hap të madh në mbrojtjen tonë kolektive. Ne kemi nevojë për më shumë forca dhe aftësi për të zbatuar plotësisht planet tona”, theksoi ai.
Iniciativa për të rritur shpenzimet është gjithashtu pjesë e një akti balancues kundër presionit nga Presidenti i SHBA-së Donald Trump, i cili ka kërkuar vazhdimisht rritjen e kontributeve mbrojtëse nga aleatët evropianë, madje duke kërcënuar të tërheqë SHBA-në nga Aleanca.
Paralajmërime me peshë gjeopolitike
Rutte nuk i kurseu fjalët kur bëhet fjalë për Rusinë. “Le të mos gënjejmë veten. Tani të gjithë po shikojmë nga krahu lindor. Rusia mund të jetë gati të përdorë forcën ushtarake kundër NATO-s brenda pesë viteve të ardhshme”, paralajmëroi ai.
Kremlini reagoi fuqishëm edhe para fjalimit të tij, me zëdhënësin Dmitry Peskov që deklaroi se “NATO po provon të jetë një mjet agresioni dhe konfrontimi”.
Britania dhe “mesazhi” për Evropën
Para fjalimit të tij, Rutte u takua me kryeministrin britanik Sir Keir Starmer, takimi i tyre i dytë në Downing Street që nga viti i kaluar. Qeveria e re britanike është zotuar të rrisë shpenzimet ushtarake nga 2.3% në 2.5% të PBB-së deri në vitin 2027, me një qëllim përfundimtar prej 3% deri në vitin 2034, si pjesë e një strategjie për të rikthyer Mbretërinë e Bashkuar në “gatishmëri për luftë”.
“E di që mund të mbështetemi te Mbretëria e Bashkuar ndërsa fillojmë kapitullin tjetër për NATO-n”, tha Rutte.
Sfidat për ekonomitë kombëtare
Kur u pyet nëse Mbretëria e Bashkuar duhet të rrisë taksat për të përmbushur objektivin prej 5%, Rutte shmangu ndërhyrjen e drejtpërdrejtë, duke thënë se “nuk është vendimi im se si secili vend e paguan faturën”. Por ai nuk hezitoi të shtonte me kuptim: “Nëse nuk shpenzoni 5% për mbrojtje, mund ta mbani NHS-në – por më mirë të mësoni rusisht”.
