Një kontratë gjigante me vlerë 970 milionë lekë është dhënë nga shteti shqiptar për shërbimin e sigurisë në institucionet e vuajtjes së dënimit, në një procedurë që rezulton të jetë zhvilluar pa konkurrencë reale, vetëm me një operator – kompaninë Eurosig, në pronësi të biznesmenit Kadri Morina. Faktet tregojnë qartë për një tender potencialisht të paracaktuar, të dhënë në mënyrë të dyshimtë dhe me shkelje të ligjit të prokurimeve publike.
Kliko linkun dhe shiko faktet:
https://openprocurement.al/sq/agency/view/id/1785
Detajet e tenderit që ngjall dyshime të forta për favorizim dhe mungesë transparence
Sipas dokumentacionit zyrtar, tenderi i zhvilluar mban referencën REF-44983-04-14-2025, me objekt: “Sigurim i godinave për sistemin e burgjeve”. Bëhet fjalë për një procedurë të hapur mbi kufirin e lartë monetar, përmes një marrëveshjeje kuadër me një operator të vetëm ekonomik. Kjo procedurë, të paktën në letër, supozohet të jetë e hapur dhe konkurruese.
Por në realitet, ajo që ndodhi ishte e kundërta.
Nga informacionet e siguruara, rezulton se në këtë procedurë nuk ka pasur asnjë operator tjetër që ka paraqitur ofertë, përveç kompanisë Eurosig. Pra, një garë e hapur u shndërrua në një marrëveshje pa garë, me vlerë të dyshimtë afër fondit limit – konkretisht 970 milionë lekë, në një kohë kur fondi limit ishte 99,587,442.24 lekë ose rreth 1 milion euro.
Kjo praktikë tregon për një mungesë të theksuar transparence dhe integriteti, duke ngritur dyshime të forta për favorizim të hapur dhe paracaktim të fituesit.
Rishpallja e procedurës – një taktikë për të eliminuar konkurrencën?
Një tjetër element shqetësues është se kjo procedurë është rishpallur. Në përvojën e monitorimit të tenderëve publikë në Shqipëri, rishpalljet janë përdorur shpesh si një mjet për të krijuar kushte specifike që eleminojnë konkurrentët realë dhe favorizojnë një operator të caktuar. Në këtë rast, mungesa e çdo operatori tjetër është një sinjal i fortë alarmi për manipulim.
Në kushte normale, një tender për shërbim sigurie, aq më tepër për një sistem kaq të madh siç është ai i burgjeve, do të tërhiqte interes nga një sërë kompanish të licencuara në fushën e sigurisë private në Shqipëri. Fakti që askush tjetër nuk ka konkurruar sugjeron qartë që kriteret janë përshtatur enkas për Eurosig, duke eliminuar garën dhe duke shkelur parimin bazë të konkurrencës së ndershme.
Vlera e lartë e kontratës – një tjetër tregues i korrupsionit të mundshëm
Kontrata parashikon një kohëzgjatje prej 48 muajsh (4 vjet) dhe është fituar me një vlerë shumë pranë fondit limit, gjë që normalisht bie ndesh me logjikën e një tenderi konkurrues, ku operatorët përpiqen të ofrojnë çmimin më të ulët për të fituar pikë.
Në këtë rast, jo vetëm që nuk ka kursim për buxhetin e shtetit, por pagesa ndaj kompanisë Eurosig shkon pothuajse deri në tavanin e lejuar nga fondi limit. Në kushte normale, me konkurrencë reale, çmimi do të ishte më i ulët, dhe shteti do të kishte kursyer miliona lekë. Kjo sjell dyshime të bazuara që kemi të bëjmë me një marrëveshje të paracaktuar, ku fituesi ka qenë i njohur që më parë dhe gara është bërë për sy e faqe.
Ligji i prokurimeve publike është shkelur?
Sipas ligjit nr. 162/2020 “Për prokurimin publik”, çdo tender mbi vlerën e kufirit të lartë monetar duhet të jetë i hapur, konkurrues dhe i bazuar në parimet e transparencës, konkurrencës dhe trajtimit të barabartë të operatorëve ekonomikë. Procedura e përshkruar më sipër, ku vetëm një kompani merr pjesë dhe fiton me çmim maksimal, bie ndesh me këto parime.
Më tej, marrëveshja kuadër me një operator të vetëm mund të bëhet vetëm në raste të veçanta dhe me justifikim të fortë ligjor, gjë që në këtë rast nuk është bërë publike dhe mbetet e paqartë.
Përse duhet të ndërhyjë SPAK?
Kjo është një çështje që kërkon hetim të menjëhershëm nga Prokuroria e Posaçme kundër Korrupsionit (SPAK). Ka të paktën tre elementë që ngrejnë dyshime për korrupsion aktiv dhe pasiv në dhënien e këtij tenderi:
- Mungesa e garës reale – vetëm një operator merr pjesë dhe fiton, pa konkurrencë.
- Afërsia e çmimit me fondin limit – asnjë kursim për buxhetin, përkundrazi dyshime për fryrje të vlerës.
- Rishpallja e procedurës – që sugjeron manovra për të eliminuar konkurrencën.
SPAK duhet të shqyrtojë:
- Procedurën e shpalljes dhe rishpalljes së tenderit;
- Kriteret për përzgjedhjen e fituesit;
- Lidhjet e mundshme mes përfaqësuesve të kompanisë Eurosig dhe zyrtarëve të administratës publike që kanë miratuar këtë kontratë.
Kush është Kadri Morina dhe si lidhet me këtë tender?
Kadri Morina është një emër i njohur në sektorin privat të sigurimeve dhe financave në Shqipëri, i cili përmes kompanisë Eurosig ka marrë pjesë në dhjetëra tenderë publikë ndër vite. Kompania e tij ka qenë e përfshirë në disa procedura që kanë ngritur pyetje në lidhje me favorizimin dhe përfitimin nga fondet publike, por ky tender i fundit është më i rëndësishmi për nga vlera dhe ndikimi në sigurinë publike.
A do të ketë drejtësi për këtë tender të dyshimtë?
Shqipëria ka hyrë në një periudhë ku monitorimi i përdorimit të fondeve publike është më kritik se kurrë. Tenderët pa garë dhe kontratat e fryra janë forma moderne të korrupsionit që nuk ndodhin në mënyrë të dukshme, por përmes teknikaliteteve që maskojnë grabitjen e buxhetit të shtetit.
Nëse ky rast mbetet pa hetim, pa transparencë dhe pa përgjegjësi, atëherë çdo premtim për reformë në drejtësi dhe luftë kundër korrupsionit do të mbetet një mashtrim.
Qytetarët meritojnë llogaridhënie
Në një kohë kur shqiptarët përballen me rritje çmimesh, mungesë investimesh në arsim e shëndetësi, dhënia e një tenderi gati 1 miliard lekësh për një shërbim sigurie pa garë, me kompani të lidhura me pushtetin, është një fyerje për taksapaguesit dhe një provë e qartë e kapjes së shtetit nga interesa klienteliste.
SPAK duhet të veprojë. Transparenca dhe hetimi janë hapi i parë drejt ndëshkimit të abuzuesve dhe rikthimit të besimit në institucionet publike.
